Thông tin về các điểm mới, quan trọng, cơ bản của Luật BHXH (sửa đổi), bà Nguyễn Thị Hà- Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH cho biết, Luật BHXH gồm 11 chương, 141 điều và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025. Mục tiêu đặt ra khi xây dựng Luật là bảo đảm an sinh xã hội theo quy định của Hiến pháp; thể chế hóa quan điểm, đường lối, nội dung cải cách trong Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH và các văn kiện, nghị quyết có liên quan; sửa đổi căn bản vướng mắc, bất cập từ thực tiễn; mở rộng, gia tăng quyền, lợi ích để thu hút người lao động (NLĐ) tham gia BHXH.

Luật BHXH có những điểm mới, trọng tâm liên quan đến bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội; bổ sung quy định nhằm gia tăng sự liên kết giữa tầng trợ cấp hưu trí xã hội và BHXH cơ bản; mở rộng đối tượng được tham gia và thụ hưởng các chế độ BHXH; bổ sung quyền thụ hưởng chế độ ốm đau, thai sản đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã; bổ sung chế độ thai sản vào chính sách BHXH tự nguyện.

Bên cạnh đó, gia tăng cơ hội được hưởng lương hưu của người tham gia BHXH; đảm bảo tốt hơn quyền tham gia và thụ hưởng BHXH đối với NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài và NLĐ nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam; nâng cao hiệu quả đầu tư quỹ BHXH; quy định “mức tham chiếu” thay cho “mức lương cơ sở”...

“Đặc biệt, Luật bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống BHXH đa tầng, trong đó giảm độ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội xuống 75 tuổi (hiện nay là 80 tuổi). Riêng với người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo thì từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Cùng với đó, bổ sung quy định nhằm gia tăng sự liên kết giữa tầng trợ cấp hưu trí xã hội và BHXH cơ bản”- bà Hà thông tin.

Một điểm mới khác, theo bà Hà, Luật đã bổ sung quy định nhằm gia tăng quyền lợi, tính hấp dẫn, khuyến khích NLĐ bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần. Theo đó, NLĐ đã chấm dứt tham gia BHXH mà có đề nghị thì hưởng BHXH một lần nếu thuộc một trong các trường hợp: Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH; ra nước ngoài định cư; người đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS; người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; người khuyết tật đặc biệt nặng; NLĐ có thời gian đóng BHXH trước ngày 1/7/2025 và sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mà cũng không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm.

NLĐ không hưởng BHXH một lần mà bảo lưu thời gian đóng để tiếp tục tham gia thì có cơ hội được thụ hưởng các quyền lợi cao hơn như: Khi tiếp tục tham gia được hưởng các chế độ với mức hưởng cao hơn; được hưởng lương hưu với điều kiện dễ dàng hơn; trong thời gian hưởng lương hưu được quỹ BHXH đóng BHYT; được hưởng trợ cấp hằng tháng khi không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội; trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng thì được NSNN đóng BHYT.

Thông tin thêm về quy định nhận BHXH một lần, ông Phạm Trường Giang- Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB&XH) cho hay, nội dung liên quan hưởng BHXH một lần đã được đại biểu Quốc hội biểu quyết riêng khi thông qua luật. Nội dung này cũng nhận được sự quan tâm rất lớn của dư luận xã hội và chủ trương của Ban soạn thảo, Chính phủ khi trình Quốc hội là gia tăng bảo vệ, tăng quyền và lợi ích nhằm đảm bảo NLĐ được thụ hưởng chế độ hưu trí thay vì nhận BHXH một lần và tôn trọng quyền của NLĐ.

Theo đó, Luật quy định những người tham gia BHXH trước 1/7/2025 (khoảng 18 triệu người) hoàn toàn có quyền nhận BHXH một lần. Với những người tham gia BHXH từ 1/7/2025 vẫn có quyền nhận BHXH một lần nhưng trong 4 trường hợp gồm: Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH; ra nước ngoài để định cư; đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS; có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên, người khuyết tật đặc biệt nặng. Như vậy, không có chuyện cấm, dừng quyền hưởng BHXH một lần của người tham gia sau 1/7/2025.