Kiến nghị cần có thêm quy định xử lý nghiêm DN nợ đọng, trốn đóng BHXH giống như Nghị định 100 về xử lý tình trạng nhậu nhẹt say xỉn, vi phạm giao thông. Như vậy sẽ bảo vệ tốt hơn cho quyền lợi NLĐ- đó là ý kiến của ông Lưu Kim Hồng- Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH Nidec Việt Nam, đóng tại Khu Công nghệ cao TP.HCM đưa ra tại Chương trình Đối thoại tháng 5 chủ đề BHXH với DN và NLĐ do Công đoàn Viên chức TP.HCM phối hợp BHXH TP.HCM tổ chức ngày 9/5.

Theo ông Lưu Kim Hồng, thực tế cho thấy, Nghị định số 100/2019/NĐ-CP Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt khi đi vào thực tiễn đã cho thấy hiệu quả rõ ràng. Với những chế tài nghiêm khắc, số tiền xử phạt cao, phạt nặng đã khiến tình trạng nhậu nhẹt say xỉn, phóng nhanh vượt ẩu, vi phạm giao thông giảm. Vì vậy, đối với tình trạng nợ đọng, trốn đóng BHXH diễn ra khá nhiều như hiện nay, vị Chủ tịch Công đoàn của 3.000 NLĐ thuộc DN 100% vốn Nhật Bản này mong mỏi cơ quan chức năng và Ngành BHXH cần có quy định tương tự, nhằm xử lý nghiêm việc nợ đọng, trốn đóng BHXH. Từ đó, góp phần đảm bảo quyền lợi cho NLĐ an tâm lao động, sản xuất.

Bên cạnh đó, ông Hồng cũng nêu lên một thực trạng khá phổ biến hiện nay ảnh hưởng đến quá trình thực hiện chính sách BHXH là đang có rất nhiều NLĐ tìm cách nghỉ việc hưởng BHXH một lần. Họ tính toán, xin nghỉ việc để hưởng trợ cấp thất nghiệp; trong 1 năm đó thì đi làm thời vụ cho các công ty; sau một năm lại nhận BHXH một lần. Như vậy, NLĐ vừa có việc làm vừa nhận thất nghiệp lại không đóng BHXH. Cho rằng, đó có thể chính là “kẻ hở”, ông đề nghị các cơ quan có thẩm quyền rà soát lại vì câu chuyện này làm cho chính sách BHXH bị hiểu “chệch hướng”, đồng thời khiến hoạt động của DN cũng bị ảnh hưởng.

“Đề nghị cần tăng cường công tác tuyên truyền hơn nữa về chính sách BHXH, BHYT, BH thất nghiệp, đặc biệt là đến DN và NLĐ. Bởi có rất nhiều công nhân nhận BHXH một lần là vì chưa thấu hiểu hết chính sách. Ví dụ, ở Công ty Nidec Việt Nam, cán bộ Công đoàn thường xuyên tuyên truyền về việc NLĐ làm việc đóng BHXH sau này ngoài hưởng lương hưu còn có thẻ BHYT suốt đời để đi KCB lúc già yếu; cạnh đó là các quyền lợi khác như khi mất được quỹ BHXH chi trả tiền mai táng phí người thân cũng được nhận tử tuất... nhiều người đã suy nghĩ lại về việc rút BHXH một lần” - Ông Lưu Kim Hồng ý kiến.

Cùng chung vấn đề về nợ đọng, trốn đóng BHXH, đại diện Công ty Cổ phần Quốc Tế Quang Điện đặt câu hỏi về giải pháp khắc phục. Trả lời câu hỏi này, đại diện BHXH TP.HCM cho biết, đã áp dụng các giải pháp như gửi thông báo; tiến hành thanh tra, xử phạt; thậm chí chuyển hồ sơ sang cơ quan công an để xử lý hình sự theo điều 216 của Bộ Luật Hình sự… Tuy nhiên, nhiều DN vẫn cố tình vi phạm kéo dài, ảnh hưởng quyền lợi NLĐ.

Tại buổi đối thoại, các Trưởng phòng nhân sự, Chủ tịch Công đoàn nhiều DN trong Khu công nghệ cao đưa ra hàng loạt ý kiến khác liên quan đến thực hiện chính sách BHXH trong thực tiễn như hiện Luật BHXH không cho phép người ngước ngoài được tham gia BH thất nghiệp, phía Công ty đề xuất cho họ tham gia vì khi những người này nghỉ việc, thất nghiệp DN phải trả khoản trợ cấp thôi việc rất nhiều; DN đề nghị nên cập nhật giấy nghỉ việc hưởng BHXH vào VssID-BHXH số để tránh tình trạng giấy giả; tổ chức nhiều hội nghị hướng dẫn nghiệp vụ; chế độ nghỉ ốm đau hiện nay Luật chỉ cho phép NLĐ nghỉ tối thiểu 1 ngày, trong khi có nhiều người chỉ cần nghỉ 1 buổi, còn lại có thể làm việc tiếp; đề xuất quy định mức lương hưu thấp nhất (mức sàn lương hưu) căn cứ vào lương cơ sở hoặc lương tối thiểu vùng để tính toán tỷ lệ phù hợp…

Trả lời những vấn đề nêu trên, ông Trần Dũng Hà- Phó Gám đốc BHXH TP.HCM nhấn mạnh: “Đích đến cuối cùng của việc tham gia BHXH chính là giải quyết chế độ hưu trí cho NLĐ, để khi hết tuổi lao động có nguồn thu nhập hàng tháng nhằm đảm bảo cuộc sống khi về già. Bên cạnh đó, việc sửa Luật BHXH là để bảo vệ, gia tăng tốt hơn cho quyền lợi của NLĐ. Bởi, không có một Nhà nước nào trên thế giới lại có mong muốn làm giảm đi quyền lợi của công dân mình cả”. Vì vậy, theo ông Hà, lương hưu vẫn là tốt nhất cho NLĐ, đồng thời khuyến nghị NLĐ không nên nhận BHXH một lần. 

Về ý kiến của các DN tham gia BH thất nghiêp cho NLĐ nước ngoài, theo ông Hà chính sách BH thất nghiệp có tổng cộng 3 nội dung. Đó là trợ cấp thất nghiệp, tư vấn giới thiệu việc làm và học nghề. Chính sách được thiết kế để phù hợp với NLĐ trong nước. Còn đối với NLĐ nước ngoài, khi thất nghiệp việc giới thiệu việc làm hay học nghề sẽ không phù hợp. Dù vậy, cơ quan BHXH cũng sẽ tiếp thu, nghiên cứu để có những định hướng. Về đề xuất cập nhật giấy nghỉ việc hưởng BHXH vào VssID ông Hà thông tin, tại Điều 49, Dự thảo Luật BHXH cũng đã có nội dung này, cụ thể: “Khi tính mức hưởng trợ cấp ốm đau đối với NLĐ nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau không trọn ngày thì trường hợp nghỉ việc hưởng chế độ dưới nửa ngày được tính là nửa ngày; từ nửa ngày trở lên được tính là một ngày”.

Về đề xuất cơ quan BHXH cần tổ chức hội nghị hướng dẫn nghiệp vụ cho nhân viên làm công tác BHXH tại các DN, ông Hà cho biết, trước đây BHXH TP.HCM cũng đã tổ chức thường xuyên các đợt đào tạo, bổ sung, cập nhật kiến thức về BHXH, BHYT, BH thất nghiệp cho các DN. Tuy nhiên, sau một thời gian, nhiều DN không có nhu cầu nữa nên ngưng lại, cơ quan BHXH sẽ lấy ý kiến DN, nếu nhiều đơn vị có nhu cầu thì tiếp tục nghiên cứu, triển khai…

Ngay tại Chương trình, những vấn đề thuộc phạm vi giải quyết của cơ quan BHXH đều được đại diện BHXH TP.HCM xử lý, làm rõ và thông tin công khai, cụ thể đến các DN. Một số ý kiến thuộc về quy định pháp luật, cũng được BHXH Thành phố ghi nhận để có sự tham mưu, báo cáo đến cấp có thẩm quyền quyết định.