Thời gian qua, BHXH tỉnh luôn chú trọng đẩy mạnh công tác phát triển, mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện bằng những giải pháp thiết thực, cụ thể. Bởi BHXH tự nguyện được xem là cánh cửa an sinh rộng mở, tạo cơ hội cho những lao động tự do làm việc ở khu vực phi chính thức có thể tham gia tích lũy khi còn sức khỏe để lĩnh lương hưu, ổn định cuộc sống khi về già. 

Chỗ dựa an sinh cho người già

Từng làm trong ngành Thương nghiệp sau đó chuyển sang ngành Lâm sản, khi các công ty này giải thể, bà Nguyễn Thị Diễm Phúc (TP Tuy Hòa) chuyển sang làm quản lý ở một công ty tư nhân trong vòng 15 năm sau đó về hưu. Để có thể nhận lương hưu, bà Phúc tham gia thêm 5 năm BHXH tự nguyện. Hiện tại, mỗi tháng bà Phúc nhận được hơn 2 triệu đồng do cơ quan BHXH chuyển thẳng vào tài khoản.

Bà Diễm Phúc chia sẻ: “Ngày trước, khi làm trong ngành Thương nghiệp và Lâm nghiệp, tôi chỉ được hưởng trợ cấp một lần khi công ty giải thể chứ không được lựa chọn tích lũy để tiếp tục đóng. Sau, tôi làm việc ở công ty tư nhân thêm một thời gian nhưng đến tuổi hưu thì thời gian tham gia BHXH vẫn còn thiếu nên tôi đóng thêm 5 năm nữa để hưởng lương hưu. Tôi đã từng thấy rất nhiều người nhận chế độ một lần để trả nợ, để đầu tư, cho con cái. Khi tiền hết, sức khỏe kém đi, không còn khả năng lao động nên họ lại phải dựa vào con cái và sống rất chật vật”.

Ông Nguyễn Ngọc Tuấn (60 tuổi) ở phường Phú Đông, TP Tuy Hòa cũng tham gia BHXH tự nguyện và hiện được nhận lương hưu hơn 3 triệu đồng/tháng. Ông Tuấn cho biết, có một thời gian làm cho doanh nghiệp nhà nước nhưng không có cơ chế tích lũy thời gian đóng nên khi nghỉ việc, ông Tuấn nhận chế độ một lần. Sau khi chuyển sang công ty xây dựng tư nhân, ông Tuấn tham gia BHXH bắt buộc hơn 15 năm, sau đó ông tự đóng thêm hơn 3 năm để được nhận lương hưu.

“Tôi rất sợ tuổi già không tự chủ được kinh tế nên khi mấp mé về hưu, tôi đã chủ động đi tìm thông tin ở nhiều nơi để tham gia BHXH tự nguyện. Tôi chọn mức đóng trung bình để về già nhận lương hưu kha khá. Làm việc cả thời trẻ, tích lũy để Nhà nước giữ dùm và chi trả đến lúc cuối đời là cách chắc chắn nhất giúp tôi đảm bảo cuộc sống của mình dù rơi vào bất kỳ hoàn cảnh nào”, ông Tuấn trải lòng.

Còn theo chị Nguyễn Thị Thu Hương ở xã Hòa Thành (huyện Đông Hòa), lâu nay chị vẫn tưởng là chỉ có cán bộ nhà nước mới có lương hưu, đến bây giờ mới biết là người lao động nào cũng có thể được hưởng quyền lợi này với chính sách BHXH tự nguyện.

“Qua nhiều đợt cán bộ BHXH về địa phương tuyên truyền, thực hiện chính sách BHXH, BHYT tôi nhận thấy việc tham gia BHXH cũng gần giống như đội mũ bảo hiểm, đều xuất phát từ nhu cầu của người dân, vì quyền lợi của người dân. Bởi, tham gia BHXH không những giúp chúng tôi ổn định cuộc sống mà kèm với đó, BHYT được cấp miễn phí sẽ trợ giúp chúng tôi khi không may gặp rủi ro. Dù chồng tôi làm thợ sửa xe, tôi làm công nhân, thu nhập ở mức trung bình nhưng chúng tôi sẽ cân đối thu nhập rồi mua cho bản thân và động viên người thân trong gia đình cùng tham gia”, chị Hương cho biết.

Đẩy mạnh tuyên truyền

Xã hội càng phát triển, con người càng cần tìm đến các công cụ bảo đảm cho đời sống khi về già nhiều hơn. Tuy nhiên, hiện nay có một nghịch lý là người dân chưa mặn mà với các chính sách BHXH tự nguyện nên phần lớn người mua BHXH tự nguyện lại chính là những người đã từng tham gia BHXH bắt buộc trong nhiều năm trước đó. Tính đến nay, toàn tỉnh mới chỉ có 1.957 người tham gia BHXH tự nguyện.

Con số này chưa tương xứng với tiềm năng hiện có của tỉnh. Bởi, theo đại diện cơ quan BHXH tỉnh, hiện nay việc vận động tham gia BHXH tự nguyện vẫn còn nhiều khó khăn khi người dân chưa nhận thức đầy đủ mục đích, ý nghĩa của việc tham gia BHXH tự nguyện; người dân còn khó khăn về kinh tế; tâm lý không lo xa, chỉ tập trung vào cuộc sống hiện tại. Bên cạnh đó, chế độ BHXH bắt buộc và chế độ BHXH tự nguyện vẫn còn có sự phân biệt về quyền lợi hưởng khiến người lao động băn khoăn khi tham gia.

Để phát triển và mở rộng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, BHXH tỉnh đang tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp tuyên truyền vận động như: Đăng phát thông điệp tuyên truyền trên sóng truyền thanh của đài truyền thanh các xã, phường; phát hành rộng rãi tờ gấp, bảng hướng dẫn mức đóng, mức hưởng cụ thể; phối hợp với các hội, đoàn thể đẩy mạnh công tác tuyên truyền, đối thoại để hội viên và người dân nắm bắt đầy đủ chính sách và tự giác tham gia. Đặc biệt, BHXH chú trọng vào mô hình truyền thông trực tiếp theo nhóm nhỏ đối tượng có tiềm năng tại các thôn, buôn, khu phố.

Ông Trần Quang Vinh, Giám đốc BHXH tỉnh, cho biết: “Bên cạnh thực hiện tốt công tác tuyên truyền, chúng tôi đẩy mạnh thực hiện tốt các chế độ, chính sách đối với người tham gia BHXH tự nguyện để tạo dựng niềm tin trong quần chúng nhân dân. Bởi chỉ khi người dân nhận thức được lợi ích từ việc tham gia BHXH tự nguyện và có lòng tin thì họ mới yên tâm tham gia”.

Con người không thể đi ngoài quy luật: sinh, lão, bệnh, tử. Tuy nhiên, nếu có BHXH, BHYT, quy luật ấy sẽ bớt phần khắc nghiệt. Vì vậy, tham gia BHXH không chỉ là giải pháp chu toàn cho tuổi già mà còn thể hiện trách nhiệm cao của người lao động đối với bản thân, với gia đình và cộng đồng, xã hội.

Thái Hà