Câu 1. Đối với giáo viên mầm non bán công chuyển sang loại hình công lập thì đa số giáo viên của trường lớn tuổi thời gian tham gia đóng bảo hiểm xã hội cho đến tuổi về hưu chưa đủ 25 năm. Theo như quy định hiện hành thời gian đóng bảo hiểm 30 năm hưởng lương hưu 75%. Vậy thì giải quyết chế độ cho họ thế nào để đảm bảo cuộc sống cho họ khi về hưu? Trước đây có công văn Công nhân viên chức lao động dạy mầm non trước năm 1995 được hỗ trợ tiền bảo hiểm xã hội và làm hồ sơ gửi nộp. Nhưng đến nay chưa thấy thực hiện. Xin hỏi công văn này có được thực hiện không?

Căn cứ khoản 2 Điều 56 Luật BHXH số 58/2014/QH13 ngày 20/11/2014 quy định:” Từ ngày 01 tháng 01 năm 2018, mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 54 của Luật này được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH quy định tại Điều 62 của Luật này và tương ứng với số năm đóng BHXH như sau:

a) Lao động nam nghỉ hưu vào năm 2018 là 16 năm, năm 2019 là 17 năm, năm 2020 là 18 năm, năm 2021 là 19 năm, từ năm 2022 trở đi là 20 năm;

b) Lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi là 15 năm.

Sau đó cứ thêm mỗi năm, người lao động quy định tại điểm a và điểm b khoản này được tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%.”

Theo đó, từ ngày 01/01/2018, lao đông nữ nghỉ hưu từ ngày 01/01/2018 phải có 30 năm đóng BHXH mới được hưởng lương hưu với tỷ lệ 75%, tăng 5 năm so với trường hợp lao động nữ về hưu trước ngày 01/01/2018. Qua tìm hiểu và thời gian đầu thực hiện quy định mới đa số lao động nữ phản ánh những bức xúc do thiệt thòi quyền lợi  từ cách tính hưởng lương hưu theo quy định nêu trên. Lắng nghe tâm tư nguyện vọng của người lao động, Bộ LĐTB & XH đã báo cáo và tham mưu Chính Phủ ban hành Nghị định số 153/2018/NĐ-CP ngày 7/11/2018 về việc quy định chính sách điều chỉnh lương hưu đối với lao động nữ bắt đầu hưởng lương hưu từ ngày 01/01/2018 đến ngày 31/12/ 2021, có thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 20 năm đến 29 năm 6 tháng nhằm bù đắp chênh lệch lương hưu cho lao động nữ về hưu từ ngày 01/01/2018  bị tác động do thay đổi cách tính lương hưu theo quy định của Luật BHXH năm 2014 so với Luật BHXH năm 2006.

Như vậy, đối với giáo viên mầm non bán công chuyển sang loại hình công lập đủ điều kiện hưởng lương hưu từ ngày 01/01/2018 cũng được áp dụng quy định trên để giải quyết chế độ hưu trí; quyền lợi khi hưởng không có sự khác biệt lớn so với quy định trước đây.

* Về trường hợp Công văn cho phép công nhân viên chức là lao động dạy mầm non trước 1995 đươc hỗ trợ đóng BHXH và lập hồ sơ gửi, BHXH tỉnh trả lời như sau:

            - Đối với giáo viên mẫu giáo có thời gian công tác trước ngày 01/01/1995:

            Công văn số 2102/BHXH-CSXH ngày 10/6/2015 của BHXH Việt Nam về việc tính thời gian công tác để hưởng BHXH đối với giáo viên mẫu giáo trước ngày 01/01/1995 quy định như sau:

            +  Chính sách đối với giáo viên mầm non giai đoạn trước năm 1995 được thực hiện theo Quyết định số 152/TTg ngày 08/4/1976 của Thủ tướng Chính phủ và các văn bản hướng dẫn trong đó có Thông tư liên tịch số 09/TTLB ngày 21/5/1977 của Bộ Giáo dục, Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp về việc bổ sung chế độ chính sách đối với giáo viên mẫu giáo. Theo đó, đối với giáo viên mẫu giáo dạy học ở thành phố, thị xã sau đó được tuyển dụng vào biên chế Nhà nước thì thời gian công tác được tính hưởng BHXH tính từ khi làm giáo viên mẫu giáo; trường hợp là giáo viên mẫu giáo ở nông thôn, thị trấn được thực hiện theo Mục B, Phần II Thông tư liên tịch số 09/TTLB nêu trên nên thời gian công tác được tính hưởng BHXH kể từ ngày được tuyển dụng vào biên chế chính thức.

+ Đối với hiệu trưởng trường mẫu giáo ở nông thôn sau đó được tuyển dụng vào biên chế Nhà nước được thực hiện theo quy định tại Quyết định số 133/HĐBT ngày 17/8/1982 của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) và Thông tư số 25/TT ngày 16/8/1983 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục. Theo đó, đối với những người là hiệu trưởng trường mẫu giáo ở nông thôn sau đó được tuyển dụng vào biên chế Nhà nước thì thời gian công tác được tính hưởng BHXH tính từ khi làm giáo viên mẫu giáo.

(Trừ trường hợp  tự ý nghỉ việc, bỏ việc, bị buộc thôi việc, bị phạt tù giam, gián đoạn thời gian công tác... trước ngày 01/01/1995 không được xem xét tính hưởng).

- Đối với giáo viên mầm non ngoài công lâp có thời gian công tác sau ngày 01/01/1995:

Thực hiện Công văn số 835/BHXH –BT ngày 20/3/2019 của BHXH Việt Nam về việc truy thu BHXH bắt buộc đối với giáo viên mầm non ngoài công lập và cán bộ xã là bệnh binh các hạng, BHXH tỉnh Phú Yên đã tham mưu trình UBND tỉnh ban hành Công văn số 2345/UBND-KGVX ngày 9/5/2019 chỉ đạo triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh. Hiện nay, BHXH tỉnh đang tiếp nhận hồ sơ từ các huyện, thị xã, thành phố để thẩm định, lập danh sách, tổng hợp báo cáo UBND tỉnh và trình BHXH Việt Nam phê duyệt. Khi có phê duyệt của BHXH Việt Nam, BHXH tỉnh sẽ thông báo và thực hiện thu, xác nhận thời gian tham gia BHXH theo hướng dẫn.

Ngô Hưng, Trưởng Phòng Chế độ BHXH

Câu 2. Trước kia tỉnh có hướng dẫn giáo viên mầm non từ công lập sang bán công, rồi đến một thời gian dài chuyển sang loại hình công lập. Trong thời gian đó giáo viên, nhân viên không được tham gia bảo hiểm xã hội. Đến nay số giáo viên, nhân viên đó đã lớn tuổi, chuẩn bị nghỉ hưu nhưng thời gian tham gia đóng bảo hiểm xã hội là không đủ theo qui định của Luật Bảo hiểm xã hội. Vậy đề nghị các cấp, các ngành quan tâm giải quyết chế độ để khi nghỉ hưu đảm bảo cuộc sống lâu dài.

Đối với giáo viên mầm non có thời gian chuyển sang bán công hoặc dân lập  không được tham gia BHXH nay đến tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ thời giant ham gia BHXH để hưởng chế độ hưu trí, theo quy định hiện nay thì các cô giám mầm non có thể đăng ký truy đóng BHXH hoặc đóng BHXH tự nguyện cho thời gian còn thiếu. Cụ thể:

- Đối với thời gian trong các cơ sở mầm non dân lập hoặc bán công sau ngày 01/01/1995 thì nộp hồ sơ đề nghị được truy đóng BHXH theo hướng dẫn tại Công văn số 835/BHXH –BT ngày 20/3/2019 của BHXH Việt Nam. Hiện nay cơ quan BHXH đang đang tiếp nhận hồ sơ để thẩm định, tổng hợp trình UBND tỉnh theo quy định. Các giáo viên mầm non thuộc đối tượng này có thể liên hệ trực tiếp cơ quan BHXH để được hướng dẫn.

- Trường hợp không còn hồ sơ hoặc không thuộc đối tượng nêu trên mà có thời gian tham gia BHXH bắt buộc chưa đủ 20 năm thì có thể đăng ký đóng BHXH tự nguyện đối với thời gian còn thiếu chưa đủ 20 năm để hưởng chế độ hưu trí.

Ngô Hưng, Trưởng Phòng Chế độ BHXH 

Câu 3. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp còn nợ đóng, trốn đóng và không đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp. Điều đó đã ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của người lao động khi ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, trợ cấp thất nghiệp; đặc biệt là lao động nữ trong 6 tháng nghỉ thai sản không có tiền thu nhập, không có trợ cấp nuôi con nhỏ. Vì vậy, để bảo đảm cho quyền lợi người lao động, Lãnh đạo tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan chức năng có giải pháp gì thu hồi nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp?

Những năm gần đây, tình hình nợ BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh Phú Yên, nhất là khối doanh nghiệp diễn ra khá phổ biến và có chiều hướng gia tăng. Tính đến 30/06/2019, toàn tỉnh có 1.406 đơn vị sử dụng lao động nợ BHXH, BHYT, BHTN với số tiền 72.432 triệu đồng, trong đó khối các doanh nghiệp có 838 đơn vị với số tiền 67.863 triệu đồng (chiếm 93,69% tổng số nợ).

Nợ tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN có nhiều nguyên nhân như: Tình hình sản xuất của các đơn vị đang gặp khó khăn; một số đơn vị phá sản, giải thể, mất tích và có chủ bỏ trốn. Ngoài ra, nhiều đơn vị không chấp hành pháp luật BHXH, BHYT dù hoạt động sản xuất, kinh doanh diễn ra bình thường.

Trước tình hình trên, để đảm bảo quyền lợi cho người lao động nói chung và lao động nữ nói riêng, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo nhằm chấn chỉnh, hạn chế tối đa tình trạng trốn đóng, nợ BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn. Đặc biệt, ngày 29/11/2018, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch 210/KH-UBND triển khai thực hiện Nghị quyết 125/NQ-CP của Chính phủ và Kế hoạch số 78-KH/TU của Tỉnh ủy về cải cách chính sách BHXH trong đó giao trách nhiệm cho các sở, ban, ngành liên quan như: Thanh tra tỉnh, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Liên đoàn Lao động tỉnh, Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh… tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra tình hình chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Đối với BHXH tỉnh là đơn vị trực tiếp tổ chức thực hiện và giải quyết các chế độ, chính sách BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động, UBND tỉnh chỉ đạo tăng cường thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT, BHTN tại các đơn vị lao động. Tính từ đầu năm 2019 đến nay, BHXH tỉnh đã tiến hành 15 cuộc thanh tra chuyên ngành theo kế hoạch và đột xuất tại 62 đơn vị sử dụng lao động, thu hồi 3.307 triệu đồng/4.760 triệu đồng tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN. Song song với đó, UBND tỉnh chỉ đạo cần đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để giải quyết đúng, đủ và kịp thời các chế độ, chính sách cho đối tượng tham gia, đồng thời không ngừng đổi mới tác phong, thái độ làm việc của công chức, viên chức, người lao động nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân.

Bên cạnh đó, ngay sau khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2018 quy định về xử lý hình sự các hành vi vi phạm pháp luật BHXH, BHYT, BHTN. Lần đầu tiên, pháp luật Việt Nam quy định chế tài pháp lý để xử lý nghiêm khắc hơn đối với các hành vi này. UBND tỉnh đã chỉ đạo BHXH tỉnh phối hợp chặt chẽ với Phòng Cảnh sát kinh tế - Công an tỉnh tiến hành rà soát, hoàn chỉnh hồ sơ xử lý vi phạm đối với những doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN theo quy định pháp luật nhằm tăng cường tính răn đe, đảm bảo quyền lợi cao nhất cho người lao động.

Đối với các đơn vị đang gặp nhiều khó khăn trong sản xuất kinh doanh, BHXH tỉnh đã có văn bản hướng dẫn đơn vị chuyển nộp trước phần tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ-BNN (bao gồm cả tiền lãi chậm đóng theo quy định) cho những trường hợp có phát sinh giải quyết chế độ để cơ quan BHXH xác nhận sổ BHXH và kịp thời giải quyết chế độ BHXH, BHTN cho người lao động. (Theo quy định tại Điểm 3.2 Khoản 3 Điều 46 Quyết định 595/QĐ-BHXH ngày 14/04/2017 của BHXH Việt Nam).

Phạm Lê Hoài, Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Khai thác và thu nợ

Câu 4. Hiện tại công ty tham gia đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho lao động đầy đủ và đúng đối tượng theo luật định, công ty không nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp nhưng khi người lao động bị ốm đau, thai sản... công ty hoàn tất thủ tục hồ sơ gửi đến cơ quan Bảo hiểm thường giải quyết rất chậm so với quy định. Ví dụ như: Ngày 11/5 công ty có gửi hồ sơ bằng đường điện tử đến cơ quan Bảo hiểm nhưng khi nhận kết quả thể hiện đến ngày 06/6 hồ sơ mới được duyệt và ngày 11/6 người lao động mới nhận được tiền chế độ (thanh toán qua thẻ ATM). Vậy thời gian giải quyết chế độ là bao nhiêu ngày kể từ ngày cơ quan Bảo hiểm nhận đủ hồ sơ từ công ty?

Qua sự việc phản ánh trên, BHXH tỉnh đã tiến hành rà soát và kiểm tra rõ về sự chậm trễ trên như sau:

Ngày 11/5/2019, Công ty TNHH Công nghiệp Semco Phú Yên có thực hiện giao dịch hồ sơ điện đề nghị giải quyết chế độ ốm đau, DSPHSK đối với  34 trường hợp hưởng chế độ ốm đau và chăm con ốm, 01 trường hợp nghỉ DSPHSK và 01 trường hợp điều chỉnh hưởng chế độ ốm đau. Trong đó, có 14 trường hợp chứng từ phát sinh trong tháng 3/2019, 20 chứng từ phát sinh trong tháng 4/2019. Tuy nhiên qua xem xét dữ liệu đóng BHXH thì đơn vị nộp tiền đóng BHXH của người lao động đến hết tháng 3/2019 nên cơ quan BHXH chỉ giải quyết chế độ đối với 14 trường hợp hưởng chế độ ốm đau và chăm con ốm, 01 trường hợp nghỉ DSPHSK của NLĐ phát sinh trong tháng 3/2019 và 01 hồ sơ điều chỉnh hưởng chế độ ốm đau; Còn lại 20 trường hợp ốm đau và chăm con ốm có chứng từ phát sinh trong tháng 4/2019 BHXH tỉnh chưa giải quyết. BHXH tỉnh trả kết quả đồng thời chuyển tiền cho các trường hợp người lao động đã được giải quyết vào ngày 21/5/2019.

 Các chứng từ phát sinh trong tháng 4/2019 chưa được giải quyết ở đợt ngày 11/5/2019, ngày 20/5/2019 đơn vị hoàn tất việc đóng BHXH của tháng 4/2019. Sau đó, vào ngày 06/6/2019 đơn vị đã nộp lại hồ sơ và đã được cơ quan BHXH giải quyết và chuyển tiền cho NLĐ vào ngày 11/6/2019.

Theo nhật ký giao dịch điện tử lưu trữ trên phần mềm, BHXH tỉnh đã thực hiện đúng quy định về việc tiếp nhận, giải quyết và chi trả các chế độ BHXH ốm đau, thai sản, DSPHSK cho người lao động của Công ty TNHH Công nghiệp Semco Phú Yên về thời gian giải quyết và trả kết quả TTHC (9 ngày làm việc). Mọi trường hợp chậm trễ trong giải quyết các chế độ BHXH, người lao động có thể phản ánh qua đường dây nóng số 0257.3842888 để được giải quyết nếu cơ quan BHXH không có thông báo lý do và thư xin lỗi...

Ngô Hưng, Trưởng Phòng Chế độ BHXH 

Câu 5. Hiện nay việc đi lại chốt sổ bảo hiểm xã hội của người lao động với cơ quan Bảo hiểm đi lại rất nhiều lần và mất thời gian. Ví dụ: Khi người lao động có quyết định thôi việc và tự mang sổ đi đến cơ quan Bảo hiểm để chốt sổ, cơ quan Bảo hiểm xã hội thường bảo công ty chưa chuyển tiền nhưng công ty đã chuyển tiền trước đó đã 1-2 ngày rồi nhưng họ vẫn báo chưa nhận được tiền từ công ty. Được biết Tài khoản công ty và tài khoản của cơ quan Bảo hiểm cùng hệ thống (Vietinbank) trong tỉnh thì tiền sẽ báo có ngay sau vài phút khi ngân hàng thực hiện việc chuyển tiền và trừ tiền từ tài khoản người chuyển? Vậy, việc chốt sổ Bảo hiểm xã hội cho người lao động được cơ quan Bảo hiểm xã hội thực hiện như thế nào? Và thời gian bao lâu? Vì quãng đường từ công ty đến cơ quan Bảo hiểm là rất xa nhưng người lao động phải chạy đi, chạy lại rất mất thời gian.

Thực hiện chủ trương cải cách hành chính của Ngành BHXH, theo qui định tại Quyết định số 137/QĐ-BHXH, ngày 27/5/2019 của Bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Yên quy định về hồ sơ, quy trình giải quyết thủ tục hành chính về BHXH, BHYT, BHTN thì việc chốt sổ của người lao động ngừng đóng BHXH, BHYT, BHTN do đơn vị thực hiện theo quy trình hồ sơ điện tử, thời gian thực hiện là 05 ngày làm việc.

Theo đó, khi đơn vị sử dụng lao động gửi Danh sách báo giảm lao động tham gia BHXH, BHYT, BHTN (Mẫu D02-TS) qua hệ thống giao dịch điện tử, cơ quan BHXH sẽ thực hiện chốt sổ BHXH xác nhận toàn bộ quá trình đóng và chuyển về đơn vị để giao cho người lao động thông qua hệ thống dịch vụ bưu chính. Vì vậy, việc chốt sổ BHXH là đơn vị sử dụng lao động thực hiện, người lao động không phải mất thời gian đến cơ quan BHXH để chốt sổ BHXH.

Hiện nay, để thuận lợi cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân nộp tiền BHXH, BHYT, BHTN, cơ quan BHXH đã mở nhiều tài khoản thu tại kho bạc nhà nước và các ngân hàng cổ phần thương mại nhà nước như: Vietinbank, Vietcombank, Agribank, BIDV, ngân hàng Quân đội, ngân hàng Liên Việt. Bên cạnh đó, cơ quan BHXH đã đăng ký giao dịch trực tuyến qua hệ thống internet banking với tất cả các ngân hàng để kịp thời biết được số tiền thu BHXH, BHYT, BHTN vào tài khoản. Khi có phát sinh tài khoản thu của cơ quan BHXH, cán bộ kế toán được phân công giao dịch sẽ cập nhật ngay vào phần mềm quản lý thu để theo dõi số tiền nộp của từng đơn vị. Đồng thời, trực tiếp đến ngân hàng để lấy chứng từ về đối soát.

Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp do lượng chứng từ phát sinh lớn (thường vào cuối tháng, cuối quý, cuối năm) nên việc cập nhật vào phần mềm có thể bị chậm trễ. Để khắc phục các trường hợp trên, BHXH Việt Nam đang phối hợp với các ngân hàng và cơ quan Thuế để thống nhất quản lý mã đơn vị thuận lợi cho việc chia sẻ và liên thông dữ liệu, nâng cao hiệu quả quản lý.

Nguyễn Thị Ý Nhi – Trưởng phòng cấp sổ, thẻ

Câu 6. Hiện tại người lao động tham gia đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y <