Để khắc phục tình trạng doanh nghiệp nợ đóng, trốn đóng BHXH và lao động rút BHXH một lần, nhiều ĐBQH đề xuất có chế tài xử lý nghiêm hành vi vi phạm đóng BHXH cho lao động, không chỉ xử phạt hành chính mà xem xét xử lý hình sự…

Phân tích những nguyên nhân của tình trạng chậm đóng, nợ đóng BHXH, NLĐ rút BHXH một lần, ông Đào Ngọc Dung- Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH cho biết, thời gian qua, do tác động của đại dịch Covid-19 nên DN gặp khó khăn, do thiếu đơn hàng kéo theo doanh thu sụt giảm nên đã nợ đóng BHXH cho NLĐ, thậm chí cá biệt có DN trốn đóng BHXH. Chính vì vậy, về lâu dài cần sửa đổi Luật BHXH; các nội dung về nợ đóng, trốn đóng BHXH cũng cần được trình bày trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) trình Quốc hội tại Kỳ họp tháng 10 tới. Trong đó, sẽ quy định rõ khái niệm, phạm vi hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH, áp dụng một số chế tài mạnh mẽ, kiên quyết, hiệu quả hơn đối với hành vi này như thông lệ quốc tế. Ngoài ra, do dịch Covid-19 lan rộng, tình trạng lao động mất việc làm và rút BHXH một lần đã ảnh hưởng rất nhiều đến an sinh xã hội. Vấn đề này cũng đặt ra khi xem xét lại việc sửa đổi Luật BHXH hiện hành.

ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp)

Bên hành lang Quốc hội trong phiên chất vấn, ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) nêu quan điểm, khi NLĐ làm việc cho DN thì DN phải có trách nhiệm đóng BHXH cho họ thông qua trích một khoản từ tiền lương. Do vậy, việc DN chậm đóng hoặc trốn đóng BHXH đã ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống, quyền lợi của NLĐ khi xin nghỉ việc.

Để khắc phục tình trên, ĐB Phạm Văn Hòa cho rằng, Bộ LĐ-TB&XH cần tham mưu với Chính phủ phải có những động thái quyết liệt để tạo mọi điều kiện cho DN hoạt động bình thường trở lại sau tác động bởi dịch bệnh Covid-19 bằng cách cải cách TTHC, hỗ trợ nguồn vốn, tạo quỹ đất cũng như tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa… Những việc làm này vừa góp phần để cho DN có thêm đơn hàng duy trì và phát triển sản xuất. Còn về phía NLĐ sẽ có thêm việc làm để ổn định cuộc sống, góp phần giảm tải tỷ lệ lao động thất nghiệp. Ngoài ra, Bộ LĐ-TB&XH cũng cần tham mưu với Chính phủ đề xuất có chế tài xử lý nghiêm DN vi phạm việc đóng BHXH cho lao động không chỉ thông qua xử phạt hành chính mà phải bằng xử lý hình sự. Cơ quan chức năng cần thực hiện việc làm này để lấy đó làm hình thức răn đe cho DN khác không vi phạm… “Còn với vấn đề hạn chế lao động rút BHXH một lần, các cơ quan Nhà nước cần có sự hỗ trợ kịp thời với NLĐ khi DN đóng cửa hoặc đình trệ sản xuất, kinh doanh”- ĐB Hòa khẳng định.

ĐB Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) 

Xung quanh việc DN chậm đóng hay trốn đóng BHXH, ĐB Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) cho rằng, một số giải pháp để khắc phục đã được đưa ra là tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc đóng BHXH. Tuy nhiên, NLĐ lại rất khó hoặc không thể thanh tra, giám sát được việc DN có đóng BHXH cho họ hay không. Như vậy, trách nhiệm thuộc về các cơ quan chức năng, trước tiên là thuộc về cơ quan BHXH và Bộ LĐ-TB&XH có thể đôn đốc, theo dõi DN thực hiện việc đóng BHXH cho lao động. “Trên thực tế, chúng ta đã có đủ các chế tài để xử lý DN chậm đóng hoặc trốn đóng BHXH cho lao động. Tuy nhiên, tình trạng này vẫn diễn ra có một phần là do việc sản xuất, kinh doanh, thu nhập của DN bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19”- ĐB Nga nêu.

Để hỗ trợ DN vượt qua khó khăn, Chính phủ, Quốc hội đã có nhiều giải pháp như cho doanh nghiệp hoãn thời gian đóng BHXH bắt buộc. Việc doanh nghiệp nợ đóng hoặc trốn đóng BHXH chủ yếu là do DN chưa thực sự quan tâm đến quyền lợi của NLĐ mà chỉ chú trọng đến lợi nhuận thu được. Nếu tình trạng này còn diễn ra và là vấn đề nhức nhối thì phải có giải pháp quyết liệt, mạnh tay trong công tác thanh tra để nâng  chế tài xử phạt DN không thực hiện đúng quyền lợi cho lao động.

Về việc hạn chế NLĐ rút BHXH một lần, ĐB Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng, theo Luật BHXH hiện nay, NLĐ có quyền rút BHXH một lần. Thực tế cho thấy, những người rút BHXH một lần thường là công nhân, người nghèo, bị mất việc làm. Khi họ không còn bất kỳ một nguồn thu nhập nào khác để lo cho cuộc sống thì đành rút BHXH. Mặc dù họ có thể nhận thức là việc làm này sẽ rất thiệt thòi về lâu dài nhưng vì không còn cách nào khác để ổn định cuộc sống trước mắt nên mới chọn con đường rút BHXH một lần. “Chính vì vậy, cơ quan chức năng cần tăng cường công tác truyền thông; rà soát, sửa đổi quy định nâng số năm đóng và thời hạn rút BHXH một lần lên cũng như đưa ra quy định nếu lao động rút BHXH một lần thì sẽ bị thiệt thòi rất nhiều. Như vậy, NLĐ sẽ phải suy nghĩ lại là không rút nữa và tính toán đóng tiếp BHXH. Bên cạnh đó, chúng ta cần quan tâm hơn đến đời sống hiện tại của NLĐ để họ yên tâm ổn định cuộc sống, không nghĩ tới rút BHXH nữa”- ĐB Nga nêu quan điểm.