Chính sách nhân văn, kịp thời

Ngày 24/9/2021, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 116/NQ-CP về chính sách hỗ trợ NLĐ và người SDLĐ bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 từ Quỹ BH thất nghiệp. Theo đó, BHXH Việt Nam là một trong những đơn vị phối hợp với Bộ LĐ-TB&XH đề xuất trình Chính phủ ban hành Nghị quyết và trực tiếp tổ chức thực hiện các chính sách hỗ trợ này.

Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn: “Trước khi quyết định mức hỗ trợ gắn với chính sách BH thất nghiệp, Quốc hội và Chính phủ cũng đã xem xét rất kỹ đến khả năng cân đối Quỹ trong dài hạn. Với đánh giá tác động và dự báo tình hình, Quỹ BH thất nghiệp sẽ đảm bảo cân đối trong dài hạn và đủ để chi trả trong điều kiện diễn biến tình hình như hiện nay, đặc biệt là dưới sự chỉ đạo sát sao của Đảng và Nhà nước về công tác phòng, chống dịch bệnh”.

“Theo dữ liệu của BHXH Việt Nam, sẽ có khoảng gần 13 triệu NLĐ và khoảng 386.000 đơn vị SDLĐ được thụ hưởng các chính sách hỗ trợ này”, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam- Lê Hùng Sơn cho biết. Đối tượng thụ hưởng là những NLĐ đang tham gia BH thất nghiệp tại thời điểm ngày 30/9/2021 (trừ các đơn vị thuộc cơ quan nhà nước, lực lượng vũ trang, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị-xã hội và các đơn vị sự nghiệp công lập được ngân sách nhà nước đảm bảo chi thường xuyên) và NLĐ đã bảo lưu thời gian tham gia BH thất nghiệp từ 1/1/2020 tới hết 30/9/2021 (thời gian bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19). Đối với người SDLĐ là các DN đang tham gia đóng BH thất nghiệp cho NLĐ. Khẳng định đảm bảo sự an toàn của quỹ BH thất nghiệp khi trích ra 38.000 tỷ để triển khai gói hỗ trợ này, Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn chỉ rõ: “Trước khi quyết định mức hỗ trợ gắn với chính sách BH thất nghiệp, Quốc hội và Chính phủ cũng đã xem xét rất kỹ đến khả năng cân đối Quỹ trong dài hạn. Với đánh giá tác động và dự báo tình hình, Quỹ BH thất nghiệp sẽ đảm bảo cân đối trong dài hạn và đủ để chi trả trong điều kiện diễn biến tình hình như hiện nay, đặc biệt là dưới sự chỉ đạo sát sao của Đảng và Nhà nước về công tác phòng, chống dịch bệnh”.

Thực tế cho thấy, Nghị quyết số 116/NQ-CP được ban hành đã nhận được sự đánh giá rất cao từ các chuyên gia, cộng đồng DN về tính kịp thời, góp phần chống đứt gãy chuỗi cung ứng lao động và thiếu hụt lao động. Theo dữ diệu của BHXH Việt Nam, chỉ mới xét riêng nhóm DN, thì với khoảng 386.000 đơn vị SDLĐ được giảm mức đóng từ 1% xuống 0% vào quỹ BH thất nghiệp trong 12 tháng, số tiền dự kiến sẽ là trên 8.000 tỷ đồng. "Với số tiền giảm đóng này, DN sẽ có thêm chi phí sử dụng cho công tác phòng chống dịch tại DN cho NLĐ, đầu tư vào sản xuất kinh doanh góp phần tạo công ăn việc làm và thu nhập ổn định cho NLĐ. DN giống như một cây xanh, khi được chăm sóc tốt sẽ tạo ra quả ngọt để cả DN và NLĐ cùng được hưởng”, ông Lê Hùng Sơn nhận định.

Từ góc độ cơ quan đại diện cho NLĐ, ông Lê Đình Quảng- Phó Trưởng Ban Quan hệ lao động (Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam) nhấn mạnh: Chính sách trong Nghị quyết 116/NQ-CP rất có ý nghĩa, vì trong bối cảnh hết sức khó khăn, Chính phủ đã trình và được Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định hỗ trợ một lần bằng tiền cho những NLĐ đã tham gia BH thất nghiệp. “Theo quy định của pháp luật, Quỹ BH thất nghiệp chỉ được chi cho 4 chế độ cụ thể (trợ cấp thất nghiệp; tư vấn giới thiệu việc làm; đào tạo nghề và hỗ trợ nâng cao tay nghề, kỹ năng nghề để giúp cho NLĐ có việc làm bền vững) nhưng Quốc hội quy định hỗ trợ bằng tiền 1 lần cho NLĐ là sự vận dụng ngoại lệ rất cần thiết, nhanh và kịp thời”, ông Lê Đình Quảng nói.

Chung góc nhìn này, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban về Các vấn đề xã hội của Quốc hội- ông Bùi Sỹ Lợi cho rằng: Khi đại dịch Covid-19 xảy ra, NLĐ gặp tình cảnh hết sức khó khăn, bây giờ chúng ta trích một phần từ Quỹ BH thất nghiệp đang kết dư lớn này cho chính NLĐ và giảm mức đóng cho DN là điều hết sức cần thiết. Chuyên gia này nhấn mạnh: “Nghị quyết đã thể hiện tính nhân văn, sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với NLĐ khi họ gặp khó khăn. Và cũng thể hiện tinh thần trách nhiệm, sự sẻ chia rất cao của Nhà nước đối với DN”.

Dữ liệu, quy trình đã sẵn sàng

Với tinh thần triển khai gói hỗ trợ nhanh, kịp thời và minh bạch, Bộ LĐ-TB&XH đã đặt ra quyết tâm hoàn thành việc triển khai gói hỗ trợ trong 1,5 tháng. Theo Phó Tổng giám đốc Lê Hùng Sơn: “Dự kiến tiến độ triển khai các chính sách hỗ trợ của Bộ LĐ-TB&XH là khả thi, thậm chí có thể hoàn thành sớm hơn nếu như DN và NLĐ tích cực phối hợp với cơ quan BHXH”. Bởi về phía BHXH Việt Nam, công tác triển khai đã sẵn sàng. Với vai trò cơ quan phối hợp, xác định các đối tượng và mức hưởng của gói hỗ trợ, BHXH Việt Nam đã dự kiến các quy trình thủ tục để triển khai gói hỗ trợ trên tinh thần quán triệt quan điểm “đảm bảo triển khai các bước hỗ trợ NLĐ, DN một cách đơn giản, thuận lợi, nhanh nhất và chính xác nhất”. Đặc biệt, nền tảng dữ liệu công nghệ thông tin của BHXH Việt Nam hiện nay chính là công cụ hữu hiệu để đảm bảo tiến độ cũng như chất lượng, sự minh bạch trong chi trả các chính sách hỗ trợ này.

Theo ông Lê Hùng Sơn, đối với khoảng 386.000 đơn vị SDLĐ được giảm đóng từ 1% xuống 0% vào Quỹ BH thất nghiệp trong thời gian 12 tháng (từ 1/10/2021 đến 30/9/2022) “sẽ không phát sinh thủ tục hành chính”. Cơ quan BHXH căn cứ vào dữ liệu trên phần mềm Quản lý thu BHXH, BHYT, BH thất nghiệp, hàng tháng sẽ in ra bảng đối chiếu thanh toán số phải thu nộp, theo đó loại trừ khoản đóng 1% vào quỹ BH thất nghiệp của DN.

Đối với 13 triệu NLĐ, cơ quan BHXH sẽ dựa trên nền tảng dữ liệu công nghệ thông tin hiện có để xác định người hưởng gói hỗ trợ, bằng mã số định danh tham gia BH thất nghiệp, và xác định thời gian tham gia BH thất nghiệp. “Tất cả các thông tin này đã sẵn sàng trong hệ thống dự liệu công nghệ thông tin của ngành BHXH Việt Nam”, Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam chia sẻ.

Với chủ trương chi trả chủ yếu qua tài khoản cá nhân, NLĐ đang làm việc tại DN chỉ cần cung cấp cho DN số tài khoản cá nhân; còn với những thông tin liên quan đến nhân thân cá nhân như số chứng minh nhân dân/căn cước công dân và thời gian tham gia BH thất nghiệp của NLĐ cơ quan BHXH sẽ in sẵn ra để NLĐ đối soát. Một số trường hợp đặc biệt khi NLĐ không thể mở được tài khoản cá nhân, cơ quan BHXH sẽ chi trả qua DN. Đối với NLĐ bảo lưu thời gian tham gia BH thất nghiệp từ 1/1/2020 đến nay, những NLĐ đã ngừng việc, tạm hoãn hợp đồng lao động không ở DN, đã về các địa phương sẽ được cơ quan BHXH tỉnh/huyện sẵn sàng tiếp nhận đề nghị hưởng chính sách hỗ trợ của NLĐ, không phụ thuộc vào địa giới hành chính...

Tuy nhiên, theo BHXH Việt Nam, vẫn còn một khó khăn là khoảng 2,5 triệu lao động đang bảo lưu BH thất nghiệp hiện nay đang tản mạn về các địa phương. Chính vì thế sự vào cuộc của các cơ quan truyền thông, cấp uỷ các chính quyền địa phương để tuyên truyền, phổ biến cho NLĐ thuộc đối tượng hưởng hỗ trợ chủ động đến với cơ quan BHXH cấp tỉnh, huyện là rất quan trọng. "Đây là nhân tố quyết định việc có hoàn thành việc triển khai gói hỗ trợ đúng tiến độ hay không", ông Sơn nói...