Ngày 23/5, Hội nghị Trung ương 7 khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH, tiếp tục khẳng định quan điểm “BHXH là một trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, góp phần quan trọng thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, bảo đảm ổn định chính trị-xã hội, đời sống nhân dân, phát triển bền vững đất nước”. 

Phóng viên Báo BHXH đã phỏng vấn ông Dương Văn Hào- Trưởng ban Thu (BHXH Việt Nam) về những kết quả đạt được sau 2 năm thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW, trong đó có việc thực hiện mục tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện.

* PV: BHXH Việt Nam hiện đang triển khai thực hiện toàn diện, hiệu quả các mặt công tác nhằm đảm bảo mục tiêu, lộ trình phát triển đối tượng tham gia BHXH theo Nghị quyết số 28-NQ/TW. Vậy kết quả đạt được như thế nào, thưa ông?

- Ông Dương Văn Hào:

Tính đến hết ngày 31/12/2019, cả nước có 15,774 triệu người tham gia BHXH (chiếm 32,3% lực lượng lao động trong độ tuổi lao động). Trong đó, số người tham gia BHXH bắt buộc đạt 15,2 triệu người; số người tham gia BHXH tự nguyện đạt gần 574.000 người. Riêng số người tham gia BHXH tự nguyện tăng mới trong năm 2019 bằng tổng số người tham gia BHXH tự nguyện phát triển được của cả 11 năm trước cộng lại. Nếu như số người tham gia BHXH tự nguyện năm 2017 (trước thời điểm có Nghị quyết số 28-NQ/TW) là 224.000 người (tăng hơn 20.300 người, tương ứng tỷ lệ tăng 10% so với năm 2016) thì từ khi Nghị quyết số 28-NQ/TW được ban hành, số người tham gia BHXH tự nguyện năm 2018 là trên 277.000 người (tăng hơn 52.900 người so với năm 2017) và năm 2019 đạt gần 574.000 người (tăng 296.700 người so với năm 2018 và chiếm 1,17% so với lực lượng lao động trong độ tuổi lao động).

Để có được những kết quả khả quan đó, phải kể đến sự thay đổi về chính sách, pháp luật theo hướng phù hợp hơn, nhằm đẩy nhanh diện bao phủ như: Không giới hạn trần tuổi tham gia BHXH tự nguyện; đa dạng, linh hoạt các phương thức đóng; nới rộng thời điểm đóng; quy định mức thu nhập làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện phù hợp hơn. Đặc biệt, từ ngày 1/1/2018, người tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ % trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn.

Bên cạnh đó, cấp ủy, chính quyền các cấp đã có sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, trong đó có việc thành lập và kiện toàn Ban Chỉ đạo cấp tỉnh, cấp huyện về phát triển đối tượng tham gia BHXH. Nhiều địa phương cũng đã giao chỉ tiêu cụ thể đến cấp huyện và cấp xã. Công tác tuyên truyền được tăng cường với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, trong đó có việc áp dụng phương thức tuyên truyền qua mạng xã hội như: Zalo, Facebook, YouTube…

Đáng chú ý, việc giao chỉ tiêu ngay từ đầu năm giúp cho BHXH các địa phương chủ động trong việc xây dựng kế hoạch và giao chỉ tiêu cho từng đại lý thu; đồng thời chủ động rà soát, tinh giản, rút gọn các TTHC, trong đó lĩnh vực thu BHXH tự nguyện chỉ có duy nhất 1 thủ tục. Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong hoạt động nghiệp vụ, giao dịch điện tử cấp độ 3-4 đảm bảo thuận lợi nhất cho người tham gia.

Ngoài ra, BHXH Việt Nam tiếp tục phối hợp với Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam trong công tác tuyên truyền, nhất là tổ chức hội nghị đối thoại, tọa đàm trực tiếp với người dân, NLĐ trong khu vực phi chính thức để tuyên truyền, vận động tham gia BHXH tự nguyện. Trong năm 2019, 2 ngành đã phối hợp tổ chức trên 14.000 hội nghị, phát triển được trên 276.000 người tham gia BHXH tự nguyện. Hệ thống đại lý thu được mở rộng với trên 12.400 đại lý thu, trên 37.300 điểm thu và trên 52.200 nhân viên đại lý. Hệ thống đại lý thu được xây dựng đến từng xã, phường, thị trấn; mạng lưới cộng tác viên trải đều đến từng thôn, bản, tổ dân phố nhằm tạo thuận lợi cho người dân tham gia. Định kỳ hằng tháng, BHXH Việt Nam tổ chức hội nghị trực tuyến toàn quốc đánh giá kết quả thực hiện, biểu dương đơn vị, cá nhân làm tốt, chia sẻ kinh nghiệm, giải pháp phát triển và duy trì người tham gia BHXH tự nguyện; hàng quý tổ chức đánh giá, khen thưởng cho tập thể, cá nhân có thành tích để động viên kịp thời.

* Hiện nay, vẫn còn những khó khăn khiến cho công tác phát triển BHXH tự nguyện chưa đạt được kết quả cao nhất. Trong thời gian tới, BHXH Việt Nam có những giải pháp gì để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác này, thưa ông?

- Một số khó khăn của chính sách BHXH tự nguyện phải kể đến như: Mức hỗ trợ của Nhà nước cho người tham gia BHXH tự nguyện còn thấp, chưa thực sự linh hoạt; thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu còn dài (đủ 20 năm trở lên và đủ 55 tuổi đối với nữ, đủ 60 tuổi đối với nam). Bên cạnh đó, sự quan tâm vào cuộc của chính quyền, ban, ngành một số địa phương trong thực hiện chính sách BHXH nói chung, BHXH tự nguyện nói riêng chưa quyết liệt; hầu hết các địa phương chưa bố trí nguồn ngân sách hỗ trợ thêm mức đóng ngoài mức quy định của Nhà nước; thu nhập của nhiều người dân, NLĐ ở khu vực phi chính thức còn thấp, bấp bênh, nhiều người chưa thay đổi nhận thức trong việc đóng góp, tích lũy để chăm lo cho cuộc sống lâu dài nên chưa quan tâm, chưa tích cực tham gia BHXH tự nguyện.

Vì vậy, trong thời gian tới, BHXH Việt Nam sẽ tăng cường phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan truyền thông cũng như cấp ủy, chính quyền các cấp đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú. Đặc biệt, sẽ tập trung tuyên truyền, vận động trực tiếp đến người dân nhằm nâng cao nhận thức về vai trò, ý nghĩa, quyền lợi và nghĩa vụ khi tham gia BHXH để họ tích cực, tự giác tham gia.

BHXH Việt Nam cũng nghiên cứu, đề xuất xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về BHXH để thể chế hóa các nhiệm vụ và giải pháp theo đúng tinh thần Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, hướng tới hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu được giao. Có thể kể đến việc sửa đổi quy định về điều kiện, về thời gian đóng BHXH tự nguyện để được hưởng lương hưu, kết hợp với điều chỉnh cách tính hưởng lương hưu; đề xuất quy định điều chỉnh tăng và linh hoạt hơn về sự hỗ trợ của Nhà nước cho người tham gia BHXH tự nguyện, nhất là đối tượng nông dân, NLĐ phi chính thức không thuộc diện hộ gia đình nghèo, cận nghèo để tăng mức độ hấp dẫn của chính sách; quy định điều kiện về tuổi được hưởng lương hưu giữa nam và nữ cho phù hợp để khuyến khích người dân tham gia BHXH tự nguyện.

Bên cạnh đó, BHXH Việt Nam nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong việc thực hiện công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH như: Tăng cường phối hợp chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH; nâng cao vai trò, trách nhiệm trong việc lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện; kịp thời khen thưởng đối với tập thể và cá nhân thực hiện tốt, hiệu quả nhiệm vụ được giao. Bên cạnh đó, tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong quản lý các hoạt động nghiệp vụ, cải cách TTHC và thực hiện có hiệu quả giao dịch hồ sơ điện tử, thực hiện dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 trên tất cả các lĩnh vực của Ngành, trong đó có công tác thu BHXH.

Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ CCVC và NLĐ; bồi dưỡng về các quy định của chính sách, pháp luật BHXH, nhất là về kỹ năng đối với đại lý thu. Thường xuyên kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ đối với tổ chức, bộ máy làm công tác thu, đại lý thu để chấn chỉnh kịp thời những sai phạm, nhũng nhiễu… nhằm thực hiện hiệu quả công tác phát triển đối tượng.

* Trân trọng cảm ơn ông!