Trung tướng Tô Ân Xô- Chánh Văn phòng Bộ Công an cho biết, tình hình tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản vẫn diễn biến phức tạp với nhiều phương thức, thủ đoạn khác nhau, nhất là tội phạm sử dụng công nghệ cao để gây án... khiến dư luận bức xúc, ảnh hưởng đến an ninh, trật tự và đời sống nhân dân. Trong đó, thủ đoạn giả danh người có chức vụ, quyền hạn để lừa đảo, nhất là giả danh cán bộ cơ quan, tổ chức vẫn tiếp tục xảy ra mặc dù các cơ quan chức năng đã nhiều lần tuyên truyền, thông báo phương thức thủ đoạn của loại tội phạm này trên phương tiện thông tin đại chúng.

Một số phương thức, thủ đoạn các đối tượng thường sử dụng là: Các dịch vụ có chức năng giả mạo đầu số, giả mạo số điện thoại, mạo danh cán bộ của cơ quan chức năng trong các cơ quan thực thi pháp luật như công an, viện kiểm sát, tòa án để gọi điện cho người dân nhằm gây sức ép, làm người dân hoang mang, sau đó yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản do các đối tượng này cung cấp để chiếm đoạt.

Ngoài ra, các đối tượng sử dụng nhiều kịch bản khác nhau như: Giả làm nhân viên bưu điện gọi điện thông báo nhận bưu phẩm; nhân viên viễn thông gọi điện thông báo nợ cước; nhân viên điện lực gọi điện thông báo nợ cước, dọa cắt điện; cảnh sát giao thông gọi điện thông báo phạt nguội, gây tai nạn bỏ trốn… Chúng liên hệ với nạn nhân để khai thác thông tin cá nhân, sau đó, sử dụng các thông tin đó làm giả các lệnh bắt, khởi tố của cơ quan công an để đe dọa nạn nhân (thường thông báo nạn nhân liên quan đến các đường dây buôn bán ma túy xuyên quốc gia, rửa tiền), yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản do chúng cung cấp để phục vụ công tác điều tra, sau đó chiếm đoạt hoặc yêu cầu nạn nhân tự đăng ký một tài khoản ngân hàng, chuyển tiền vào tài khoản đó, sau đó cung cấp tài khoản, mật khẩu, mã OTP cho các đối tượng, rồi chúng rút tiền trong tài khoản để chiếm đoạt.

Bên cạnh đó, các đối tượng còn giả danh là người quen của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo các cơ quan phụ trách các lĩnh vực trọng yếu để lừa đảo. Đặc điểm chung của các đối tượng này là thường giả danh là người quen của lãnh đạo cấp cao, lãnh đạo các cơ quan phụ trách các lĩnh vực trọng yếu, cung cấp ảnh chụp, video của bản thân với các lãnh đạo (nhiều sản phẩm đã được cắt ghép, chỉnh sửa bằng công nghệ cao) để tạo niềm tin. Sau đó, chúng hứa hẹn có thể chạy án, xin việc, xin dự án… và nhận tiền của nạn nhân nhưng không thực hiện, lấy nhiều lý do để không trả lại tiền, thậm chí bỏ trốn.

Các đối tượng có thể giả danh ngân hàng thông qua việc mời chào, cung cấp các khoản vay online từ ngân hàng. Các đối tượng thường tiếp cận với nạn nhân bằng cách gọi điện thoại, gửi tin nhắn, email, qua các ứng dụng nhắn tin miễn phí. Sau đó, hướng dẫn nạn nhân làm thủ tục vay hoặc mở thẻ tín dụng qua trang web giả mạo ngân hàng; gửi các văn bản giả “xác nhận phê duyệt khoản vay” cho nạn nhân để tạo niềm tin và yêu cầu nạn nhân nộp tiền lệ phí hoặc tiền trả góp đợt đầu vào tài khoản chỉ định, rồi chiếm đoạt.

Kịch bản còn có thể là đối tượng sẽ giả danh cơ quan, tổ chức thông báo “trúng thưởng may mắn”. Cụ thể, các đối tượng giả danh nhân viên của trung tâm mua sắm, đài truyền hình, công ty xổ số... để gọi điện hoặc nhắn tin cho nạn nhân thông báo họ may mắn nhận được phần thưởng có giá trị cao của một chương trình nào đó. Để nhận được phần thưởng này, nạn nhân phải mua một sản phẩm của đối tượng có giá trị cao hơn giá trị ngoài thị trường hoặc chuyển trước cho đối tượng một số tiền đóng thuế để nhận thưởng, sau đó chiếm đoạt.

Để phòng tránh, không bị “sập bẫy” các đối tượng lừa đảo, Trung tướng Tô Ân Xô khuyến cáo, người dân cần đề cao cảnh giác khi nhận các cuộc gọi đến bằng số điện thoại cố định, người gọi tự xưng là cán bộ các cơ quan Nhà nước, đặc biệt là lực lượng công an để thông báo, yêu cầu điều tra vụ án qua điện thoại; không cung cấp thông tin cá nhân, số điện thoại, địa chỉ nhà ở… cho bất kỳ đối tượng nào khi chưa rõ nhân thân và lai lịch của người đó, đặc biệt không nghe lời của các đối tượng chuyển tiền vào các tài khoản được chỉ định. Lực lượng chức năng, nhất là lực lượng công an, viện kiểm sát, tòa án nếu làm việc với người dân sẽ có giấy mời, giấy triệu tập gửi cho người đó và làm việc trực tiếp tại các trụ sở cơ quan, không làm việc online qua mạng.

Đồng thời, thường xuyên kiểm tra và cập nhật các tính năng bảo mật, quyền riêng tư trên các tài khoản ngân hàng, tài khoản mạng xã hội; không cho mượn, thuê các giấy tờ cá nhân liên quan, không nhận chuyển khoản ngân hàng hoặc nhận tiền chuyển khoản của các ngân hàng cho người không quen biết. Đối với các vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua không gian mạng, nhất là loại chuyển tiền qua internet banking, mobile banking, tùy theo từng vụ án cụ thể, việc thu hồi tài sản bị chiếm đoạt sẽ rất khó khăn. Do đó, trường hợp nghi ngờ về hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì cần kịp thời thông báo cho cơ quan công an nơi gần nhất để tiếp nhận và hướng dẫn giải quyết.

Thời gian vừa qua, trong quá trình triển khai Nghị quyết số 116/NQ-CP về hỗ trợ NLĐ, chủ SDLĐ bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 từ quỹ BH thất nghiệp của Chính phủ, BHXH Việt Nam cũng đã tiếp nhận thông tin phản ánh của nhiều người dân về việc các đối tượng mạo danh cơ quan BHXH lừa nhận hỗ trợ từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp. Theo đó, các đối tượng dùng nhiều đầu số điện thoại khác nhau nhắn tin, gọi điện và gửi đường link đăng nhập nhằm chiếm đoạt tiền trong tài khoản và thông tin cá nhân của người dân. Một số trường hợp mất cảnh giác đã bị chiếm đoạt hàng trăm triệu đồng.

Mới đây, Công an TP.Hải Dương cũng vừa bàn giao một đối tượng cho Công an huyện Mỹ Lộc (Nam Định) xác minh, điều tra và làm rõ về hành vi mạo danh cán bộ BHXH để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản thông qua mạng xã hội. Theo đó, với chiêu trò, sử dụng hình ảnh của người khác và nhận mình là cán bộ BHXH để giải quyết các chế độ cho người có nhu cầu, đối tượng khai nhận đã tiến hành lừa đảo được 14 người với số tiền 19 triệu đồng. Nạn nhân chủ yếu là NLĐ tại một số địa phương như Đồng Nai, Bắc Giang, TP. HCM…, bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 nên không thể đến cơ quan BHXH để giải quyết chế độ.