Bị phạt tù nhưng không đồng nghĩa với dấu chấm hết như nhiều người bi quan thường nghĩ. Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2020 cho phép người bị kết án tù được tham gia BHXH tự nguyện, hưởng chế độ, chính sách về BHXH theo quy định của pháp luật được coi là một quy định rất nhân văn, bởi nó giúp người tù có được niềm tin khi vẫn có cách tự lo cho tương lai…

Tạo niềm tin

Đang có một cuộc sống bình thường như bao người, một ngày đầu tháng 2/2020, ông Trần Văn B. (huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương) chịu cú sốc lớn khi bị tạm giam vì gây tai nạn giao thông chết người. Những ngày chờ xét xử, ông B. luôn cảm thấy lo lắng khi nghĩ tới việc khi ra tù sẽ trở thành gánh nặng cho vợ con, vì tuổi ông cũng đã lớn.

Ảnh minh họa

Nhưng rồi, nhờ gặp được vị luật sư có tâm, ông B. như được giải thoát khỏi gánh nặng tâm lý. Ngoài tư vấn về lỗi, mức án có thể đối diện, vị luật sư này còn tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng của ông B, rồi hướng dẫn ông cách tham gia BHXH tự nguyện. Theo đó, ông B. nay đã 54 tuổi, đang làm ở một DN và tham gia BHXH bắt buộc được 14 năm. Ông có thể đối diện mức án 6 năm tù giam. Nếu bây giờ bắt đầu tham gia BHXH tự nguyện, thì khi ra tù cũng là lúc ông B. chuẩn bị được lĩnh lương hưu.

Theo vị luật sư, trước đó, trong quá trình làm việc, vợ chồng ông B. đều đã có tích lũy, nên giờ trích một khoản nhỏ để hàng tháng đóng BHXH tự nguyện, rồi chờ sau khi ông mãn hạn tù sẽ có lương hưu là vô cùng phù hợp. Ý tưởng này lập tức được cả hai vợ chồng ông B. tán thưởng. Bản thân ông B. rất mừng, vì giờ ông đã có thể an tâm thụ án, cải tạo để chờ ngày đoàn tụ, mà trong thời gian đó ông cũng không… “để phí” vì vẫn có thể tham gia vào một chính sách đầy nhân văn của Nhà nước để sau này có lương hưu.

Theo Luật sư Nguyễn Giang Nam (Đoàn Luật sư TP.HCM): “Người bị kết án tù sẽ được tham gia BHXH tự nguyện, hưởng chế độ, chính sách về BHXH theo quy định mới của pháp luật bắt đầu từ thời điểm đầu năm 2020 này. Cụ thể, theo quy định tại Điểm h Khoản 1 Điều 27 của Luật Thi hành án hình sự số 41/2019/QH14 ngày 14/6/2019- có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2020 quy định “Phạm nhân được tham gia BHXH tự nguyện, hưởng chế độ, chính sách về BHXH theo quy định của pháp luật”. Đây là những quy định hoàn toàn mới mà luật trước đó không có”.

Một vị Thẩm phám tại TP.HCM cũng cho rằng, đây là một giải pháp mới nhằm bảo đảm an sinh xã hội cho người bị kết án tù, nhất là đối với phạm nhân đã có thời gian tham gia đóng BHXH; đồng thời là chính sách thể hiện sự nhân đạo của Nhà nước ta. Ngoài giúp phạm nhân đảm bảo quyền lợi về BHXH sau khi mãn hạn tù, còn giúp phạm nhân thêm sự an tâm, tự tin hơn trong quá trình thụ án.

Tham gia dễ, quyền lợi đảm bảo

Theo ông Trần Văn Khải- Phó Giám đốc BHXH tỉnh Sóc Trăng, BHXH tự nguyện là loại hình BHXH do Nhà nước tổ chức, mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình. Đặc biệt, Nhà nước còn có chính sách hỗ trợ tiền đóng BHXH để người tham gia hưởng chế độ hưu trí và tử tuất.

Ông Khải cũng cho biết, Khoản 4 Điều 2 Luật BHXH 2014 quy định: Công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc thì đều có thể tham gia BHXH tự nguyện (không giới hạn trần tuổi tham gia). Mức đóng BHXH tự nguyện bằng 22% mức thu nhập do mình lựa chọn; mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn (700.000 đồng) và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở (29.800.000 đồng).

Từ ngày 1/1/2018, người tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ bằng 30% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo, hỗ trợ 25% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ cận nghèo và 10% đối với các đối tượng khác. Người tham gia BHXH tự nguyện và thân nhân sẽ được hưởng nhiều quyền lợi như: Hưởng lương hưu khi đủ tuổi và thời gian đóng theo quy định; được cấp thẻ BHYT để KCB theo chế độ BHYT khi đang hưởng lương hưu. Lương hưu được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế phù hợp với quỹ BHXH; người đang hưởng lương hưu hoặc đang tham gia BHXH tự nguyện từ đủ 5 năm trở lên, khi qua đời thì thân nhân được hưởng tiền mai táng phí và tiền tuất một lần; được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng khi tham gia BHXH tự nguyện với thời gian hỗ trợ tối đa là 10 năm; thời gian đã đóng BHXH đều được ghi nhận để tính hưởng các chế độ BHXH...

Với rất nhiều những điểm mới về quyền lợi như trên, nên trong thời gian qua, tại nhiều tỉnh, thành phía Nam có rất nhiều người dân đăng ký tham gia BHXH tự nguyện, để tự tạo lập tương lai cho chính mình và gia đình.