Lao động tại Công ty Tomeco An Khang. Ảnh: ĐĂNG ANH

Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã ban hành Công văn số 333 /BHXH-CSXH hướng dẫn thực hiện giải quyết hưởng bảo hiểm xã hội một lần.

Cụ thể, tiếp theo Công văn số 3350/BHXH-CSXH ngày 17/10/2023 của Bảo hiểm xã hội Việt Nam về việc thực hiện Công văn số 4176/LĐTBXH-BHXH ngày 4/10/2023 của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội; để việc giải quyết chế độ, chính sách đúng quy định của pháp luật, kịp thời thu hồi về Quỹ Bảo hiểm xã hội khi phát hiện quyết định hưởng không đúng chế độ; Bảo hiểm xã hội Việt Nam đề nghị bảo hiểm xã hội các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi tắt là Bảo hiểm xã hội tỉnh) rà soát, xử lý đối với các trường hợp đã hưởng bảo hiểm xã hội một lần không đúng quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, Nghị quyết số 93/2015/QH13 ngày 22/6/2015 của Quốc hội, Nghị định số 115/2015/NĐ-CP, Nghị định số 134/2015/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn. Cụ thể là:

Một là, đối với các trường hợp hưởng bảo hiểm xã hội một lần không đúng quy định, Bảo hiểm xã hội tỉnh/bảo hiểm xã hội quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (bảo hiểm xã hội huyện) ban hành quyết định hưởng bảo hiểm xã hội một lần (quyết định) theo phân cấp giải quyết (sau đây gọi chung là nơi giải quyết) phối hợp Bảo hiểm xã hội tỉnh/huyện có liên quan (nếu có) xác định cụ thể nguyên nhân, thực hiện như sau:

1.1. Bảo hiểm xã hội tỉnh/huyện nơi giải quyết thực hiện hủy quyết định hưởng bảo hiểm xã hội một lần và quyết định điều chỉnh mức hưởng trên cơ sở chỉ số giá tiêu dùng của từng thời kỳ (nếu có) và thu hồi số tiền đã chi không đúng về quỹ bảo hiểm xã hội.

Sau khi thu hồi đủ số tiền hưởng không đúng quy định về quỹ bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm xã hội tỉnh/huyện nơi giải quyết đề nghị hủy hưởng bảo hiểm xã hội một lần tại chức năng “Xét duyệt/Đề nghị phê duyệt hủy hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần (tra cứu)” trên phần mềm Xét duyệt chính sách (TCS) đính kèm các căn cứ liên quan: Quyết định hủy quyết định hưởng bảo hiểm xã hội một lần, phiếu thu tiền.

Việc thu hồi số tiền hưởng bảo hiểm xã hội không đúng quy định được thực hiện thông qua chuyển khoản hoặc nộp trực tiếp về tài khoản của cơ quan bảo hiểm xã hội cấp tỉnh/huyện nơi giải quyết.

Trong thời hạn 2 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đề nghị hủy tra cứu dữ liệu hưởng bảo hiểm xã hội một lần của Bảo hiểm xã hội tỉnh/huyện, Trung tâm Công nghệ thông tin thực hiện phê duyệt hủy dữ liệu hưởng bảo hiểm xã hội một lần trên phần mềm TCS tại mục “tra cứu”.

Sau khi có kết quả phê duyệt trên phần mềm, phòng/bộ phận Chế độ bảo hiểm xã hội nơi giải quyết lập danh sách theo mẫu D16-TS ban hành kèm theo Quyết định số 948/QĐ-BHXH ngày 5/6/2023 của Bảo hiểm xã hội Việt Nam chuyển phòng/bộ phận Thu - Sổ, thẻ thực hiện khôi phục quá trình tham gia bảo hiểm xã hội và cấp lại hoặc gộp sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động theo quy định.

Chỉ thực hiện khôi phục quá trình tham gia bảo hiểm xã hội đã hưởng bảo hiểm xã hội một lần sau khi thu hồi đầy đủ số tiền hưởng không đúng quy định về quỹ bảo hiểm xã hội.

1.2. Khi phát hiện người hưởng bảo hiểm xã hội một lần không đúng quy định do Bảo hiểm xã hội tỉnh/huyện khác giải quyết, Bảo hiểm xã hội tỉnh/huyện nơi phát hiện thông báo trên phần mềm TCS cho Bảo hiểm xã hội tỉnh/huyện nơi giải quyết.

Bảo hiểm xã hội tỉnh/huyện nơi giải quyết thực hiện kiểm tra, rà soát việc hưởng bảo hiểm xã hội một lần không đúng quy định do Bảo hiểm xã hội tỉnh/ huyện khác phát hiện gửi trên phần mềm TCS và thực hiện như sau:

- Trường hợp người hưởng không đúng quy định thì thực hiện quy trình như hướng dẫn tại điểm 1.1 khoản 1 văn bản này.

- Trường hợp xác định người hưởng đúng quy định thì thông báo lại cho tỉnh/huyện đã phát hiện trên phần mềm TCS.

Trong thời gian phần mềm TCS chưa đáp ứng được quy trình nêu trên thì Bảo hiểm xã hội tỉnh/huyện nơi phát hiện gửi thông báo trên Hệ thống quản lý văn bản và điều hành (Eoffice) tới Bảo hiểm xã hội tỉnh/huyện nơi giải quyết để xem xét hủy quyết định hưởng bảo hiểm xã hội một lần và thực hiện đến khi Trung tâm Công nghệ thông tin nâng cấp, điều chỉnh phần mềm TCS theo hướng dẫn tại văn bản này.

1.3. Ngày đầu tháng sau lập báo cáo kết quả rà soát, thu hồi bảo hiểm xã hội một lần hưởng không đúng quy định theo Thông báo kết quả kiểm toán số 702/TB-KTNN ngày 25/12/2019, số 702/TB-KTNN ngày 2/12/2022 của Kiểm toán Nhà nước và các trường hợp thu hồi khác của tháng trước theo nội dung nêu tại điểm 1.1 khoản 1, mẫu tại Phụ lục I, II kèm văn bản này, ký số trên phần mềm TCS.

Hai là, trường hợp phát hiện người có nhiều mã số bảo hiểm xã hội hoặc có thời gian đóng bảo hiểm xã hội không đúng quy định đã hưởng bảo hiểm xã hội một lần (đóng không đúng đối tượng, trùng quá trình tham gia bảo hiểm xã hội) thì thực hiện hủy quyết định hưởng, thu hồi số tiền đã chi theo quy định tại khoản 1 văn bản này và hoàn trả số tiền đã đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp không đúng quy định, đồng thời thu hồi tiền hưởng chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức, phục hồi sức khỏe, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, bảo hiểm thất nghiệp phát sinh do quá trình đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp không đúng quy định đó (nếu có).

Ba là, trường hợp phát hiện có tình trạng mượn hồ sơ tư pháp để giao kết hợp đồng lao động và tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp thì căn cứ quy định của pháp luật (Bộ luật Lao động, Bộ luật Dân sự), hướng dẫn của các cơ quan có thẩm quyền và của Bảo hiểm xã hội Việt Nam để xem xét, xử lý theo quy định.

Thứ tư, Giám đốc bảo hiểm xã hội các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo, quán triệt đến các phòng, bộ phận nghiệp vụ và công chức, viên chức các giải pháp để bảo đảm thực hiện đúng quy định của chính sách, hạn chế tối đa việc hủy quyết định, thu hồi số tiền bảo hiểm xã hội đã chi trả.

Các quy định trước đây nếu trái với quy định tại văn bản này thì thực hiện theo văn bản này.

Trong quá trình tổ chức thực hiện, nếu có vướng mắc kịp thời phản ánh và đề xuất nội dung cần sửa đổi, bổ sung về Bảo hiểm xã hội Việt Nam để được hướng dẫn cho phù hợp.