Bộ LĐ-TB&XH vừa hoàn thiện hồ sơ đề nghị xây dựng Luật BHXH (sửa đổi) gửi Bộ Tư pháp thẩm định trước khi trình Chính phủ xem xét. Trong đó, Bộ đề xuất nhiều chính sách để mở rộng đối tượng tham gia và giữ chân NLĐ ở lại với hệ thống BHXH.

Tại dự thảo Tờ trình Chính phủ mới nhất, Bộ LĐ-TB&XH nhận diện khá rõ những bất cập trong hệ thống an sinh hiện nay. Đơn cử, hệ thống BHXH về cơ bản còn thiết kế đơn tầng, thiếu kết nối giữa chính sách BHXH với các chính sách xã hội khác…

Vì vậy, Bộ LĐ-TB&XH đề xuất sửa luật theo hướng thiết kế hệ thống an sinh đa tầng- có nghĩa người già không chỉ hưởng lương hưu từ BHXH, mà còn được trợ cấp từ các chính sách an sinh khác của Nhà nước. Ví dụ, chính sách trợ cấp xã hội hằng tháng với người 80 tuổi như trong nước đang triển khai. Bên cạnh đó, bổ sung đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh cá thể, người quản lý DN và người quản lý, điều hành HTX không hưởng tiền lương, NLĐ làm việc không trọn thời gian…

Cùng với đó, dự luật sẽ điều chỉnh quy định hưởng BHXH một lần theo hướng tạo điều kiện cho NLĐ có sự lựa chọn. Cụ thể: Nếu NLĐ chưa đến tuổi nghỉ hưu mà sau một năm không tham gia BHXH đề nghị hưởng BHXH một lần, thì mức hưởng cho mỗi năm đóng BHXH bằng một lần mức tiền lương bình quân tháng đã đóng BHXH. “Trường hợp NLĐ đến tuổi nghỉ hưu nhưng không đủ điều kiện hưởng lương hưu hằng tháng hoặc NLĐ mắc bệnh hiểm nghèo, hoặc ra nước ngoài để định cư hợp pháp, thì mức hưởng cho mỗi năm đóng BHXH bằng hai lần mức tiền lương bình quân tháng đã đóng BHXH...”- Bộ LĐ-TB&XH đề xuất.

Song song đó, Bộ LĐ-TB&XH cũng muốn tăng tính hấp dẫn của BHXH tự nguyện bằng cách bổ sung chế độ thai sản, tăng mức hỗ trợ đối với người tham gia. Cụ thể: Lao động nữ tham gia BHXH tự nguyện khi sinh con được hưởng trợ cấp 2 triệu đồng cho một con mới sinh. Đề xuất Nhà nước tăng mức hỗ trợ từ 10% lên 30% mức đóng BHXH tự nguyện tính trên thu nhập tháng bằng mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn. Đề xuất điều chỉnh điều kiện hưởng chế độ hưu trí theo hướng giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm, với mục đích tạo điều kiện cho NLĐ cao tuổi, có số năm tham gia BHXH thấp được tiếp cận và hưởng quyền lợi BHXH.

Đáng chú ý, trong dự thảo lần này của Bộ LĐ-TB&XH có việc đề xuất bổ sung quy định giao Chính phủ nghiên cứu thực hiện thí điểm chế độ trợ cấp trẻ em. Theo đó, người tham gia BHXH bắt buộc mà có con dưới 6 tuổi thì được hưởng trợ cấp hằng tháng tính trên mỗi con cho đến khi con đủ 6 tuổi. “Giải pháp này nhằm tăng tính hấp dẫn của chính sách, tăng thêm quyền lợi ngắn hạn, trước mắt là để giữ chân NLĐ, nhất là lao động trong độ tuổi nuôi con nhỏ ở lại hệ thống, hạn chế hưởng BHXH một lần...”- Bộ LĐ-TB&XH lý giải.

Theo tính toán của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), nếu quy định mỗi trẻ em dưới 15 tuổi là con của người tham gia BHXH được hưởng trợ cấp 350.000 đồng/tháng vào năm 2018, sau đó hằng năm điều chỉnh tăng dần theo lạm phát cho tới khi mức hưởng là 560.000 đồng/tháng vào năm 2030, thì cần quy định tỷ lệ đóng góp cho chế độ này là 3% trong giai đoạn 2018-2030. Trường hợp quy định độ tuổi trẻ em được hưởng trợ cấp là từ 0 đến dưới 6 tuổi, tỷ lệ đóng góp cần thiết là 1%.