Khi về già, mỗi người thường có 3 nỗi lo lớn nhất: Con cái, sức khoẻ và tài chính. Quỹ hưu trí sẽ giúp họ giảm nhẹ áp lực cả 3 vấn đề trên, đó là khoản tiền lương hưu mỗi tháng, thẻ BHYT chi trả chi phí KCB, tránh nguy cơ trở thành gánh nặng cho con cái. Thế nhưng, những năm gần đây, hàng ngàn NLĐ đang tự đánh mất tương lai tốt đẹp, khi quyết định nhận trợ cấp BHXH một lần.

Chuyện thường nhật…

Có lẽ, thời điểm các cán bộ ở bộ phận “Một cửa” của cơ quan BHXH trên địa bàn TP.HCM cảm thấy áp lực nhất chính là những ngày đầu tháng. Thời điểm này, lượng người đến giao dịch đông hơn rất nhiều so với ngày thường và chủ yếu làm thủ tục lĩnh BHXH một lần. Riêng tại BHXH huyện Cần Giờ- địa bàn có số thu, số chi thấp nhất thành phố, năm 2017 có 618 người lĩnh BHXH một lần, năm 2018 có 879 người và 10 tháng đầu năm 2019 có 752 lượt người…

Việc quyết định nhận BHXH một lần khiến NLĐ đối mặt với nhiều rủi ro trong cuộc sống

Chị Huỳnh Thị L. (45 tuổi) là nhân viên điều dưỡng tại BV huyện. Chị tham gia BHXH được 19 năm 3 tháng. Có con trai là người đầu tiên của huyện đỗ ĐH Sân khấu Điện ảnh, chị bảo rằng, nếu không rút tiền BHXH để lo cho con ăn học, chị cảm thấy mình là người ích kỷ khi đã không hy sinh vì con.

Ông Lê Thành T. (59 tuổi)- nhân viên Công ty Dịch vụ công ích cũng đã tham gia BHXH được 15 năm 6 tháng, đến làm thủ tục nhận BHXH một lần khi chỉ còn chưa đầy 1 năm nữa là đến tuổi nghỉ hưởng chế độ hưu trí. Do không biết chữ nên con trai ông đi cùng để giúp ông điền làm các thủ tục hồ sơ. Khi được cán bộ BHXH tư vấn về việc nên đóng tiếp với hình thức đóng một lần để hưởng lương hưu, với những lợi ích lâu dài và bền vững hơn, ông T. vẫn từ chối vì cần tiền cho con trai lấy vốn làm ăn. Trong khi đó, anh con trai chỉ lắc đầu cười trừ khi nghe những thiệt thòi mà cha mình sẽ nhận khi chọn lĩnh “một cục”.

Chị Văn Thị Tuyết M. (48 tuổi) có biểu hiện rõ của bệnh nghề nghiệp mà các công nhân may thường mắc phải như: Mắt kém, đau cột sống, ho lâu ngày, sức khoẻ rất yếu so với độ tuổi. Tuy đã tham gia BHXH được 17 năm, song chị M. vẫn muốn lĩnh BHXH một lần với ý định mua xe cho con trai là SV chạy Grab kiếm thêm.

Trên đây chỉ là một số trường hợp đến BHXH huyện Cần Giờ làm thủ tục lĩnh BHXH một lần. Dù đã có rất nhiều biện pháp tuyên truyền, vận động, nhưng số người có ý định hưởng BHXH một lần vẫn không ngừng gia tăng. Tất nhiều người trong số này lựa chọn “giải pháp” ưu tiên cho nhu cầu tiêu xài mà bỏ qua quyền lợi lâu dài cho bản thân.

Từ bỏ tương lai

Trên mạng xã hội từng có bài viết của một bà mẹ “bỉm sữa” với hàng chục ngàn lượt tương tác khi chia sẻ về cách thức đi lĩnh trợ cấp BHXH một lần, nào là trợ cấp một lần giống như “tấm vé số trúng thưởng chỉ chờ ngày lĩnh” nên “phải lĩnh cho bằng được”. Tại sao người ta nghĩ nó như “một tấm vé số trúng thưởng”? Bởi từ trước tới giờ, nhiều người không biết việc mình được tham gia BHXH và được quyền hưởng các chế độ ngắn hạn như ốm đau, thai sản, TNLĐ-BNN…

Người đàn ông này cùng con trai đi làm thủ tục nhận BHXH một lần

Cũng bởi vậy, không ít người quyết định nhận BHXH một lần để có tiền tiêu xài mà không biết mình vừa tự đánh mất đi bệ đỡ cho tương lai. Nhiều người nhận BHXH một lần chỉ vì những ý thích cá nhân như muốn có điện thoại mới, muốn mua xe… mà không nghĩ tới lâu dài. Hoặc cũng có người biện minh rằng “sống nay chết mai sao phải lo xa chi vậy” mà không nghĩ được rằng đáng sợ nhất không phải cái chết mà là sống khổ, chết dở khi không có tiền trang trải cho những nhu cầu tối thiểu.

Rút tiền BHXH một lần chính là bạn đang rút hết số tiền từ tương lai của mình, số tiền lẽ ra bạn sẽ nhận hàng tháng khi về già, khi bạn có thể gặp rủi ro không có gì trong tay, không nhà cửa, không còn khả năng lao động, thậm chí chỉ nằm một chỗ. Một chút tiền trợ cấp BHXH một lần hôm nay không giúp đảm bảo tương lai, thay vào đó còn dẫn đến nguy cơ biến mình trở thành gánh nặng cho con cái khi về già, nếu như không có tiền trợ cấp hưu trí để phòng thân.

Xét về khía cạnh đạo đức, con cái phải có trách nhiệm với cha mẹ khi về già. Một số nơi trên thế giới còn có luật buộc con cái có trách nhiệm phụng dưỡng cha mẹ. Song thực tế cho thấy, đang có rất nhiều người già không có lương hưu, trong khi con cái nghèo khó, hoặc lơ là trong việc phụng dưỡng. Thậm chí, có người khi già yếu phải sống trong cô đơn, nghèo túng, không có tiền chữa bệnh, không có tiền để phục vụ cho nhu cầu sống tối thiểu…

Có lẽ, đã đến lúc những người trẻ cần hiểu rõ hơn về vai trò, ý nghĩa của quỹ hưu trí để tự lo cho tương lai của cha mẹ cũng như cho chính bản thân mình. Họ sẽ chính là những người tác động, thuyết phục, thậm chí hỗ trợ những bậc cha mẹ giữ gìn, hoàn thiện “tấm áo giáp hưu trí” khi về già. Trường hợp cô Đỗ Thu C. (54 tuổi, là cán bộ Hội Phụ nữ xã đã nghỉ việc) là một minh chứng cho thấy ý nghĩa của việc tham gia BHXH để hưởng lương hưu. Số là, mới đây nhờ được cán bộ BHXH huyện Cần Giờ tuyên truyền, vận động, 4 người con của cô C. đã cùng nhau góp tiền đóng thêm cho mẹ mình 60 tháng BHXH tự nguyện (khoảng hơn 50 triệu đồng) cho tròn 20 năm tham gia BHXH để đủ điều kiện nhận lương hưu. Tuy chỉ nhận khoản lương hưu khiêm tốn 1,8 triệu đồng/tháng, nhưng cô C. cho biết “đây là niềm vui của cô mỗi ngày đầu tháng, là an ủi cho tuổi già của mình”.

Không có khoản tiền hưu trí cho tuổi già là điều cực kỳ nguy hiểm, giống như bạn sắp bước vào mùa Đông của cuộc đời mà không có gì để dự trữ, từ tiền, lương thực cho tới sức khoẻ. Xã hội luôn có trách nhiệm với người cao tuổi, tuy nhiên con cái xin đừng đẩy toàn bộ trách nhiệm với an sinh tuổi già của cha mẹ mình cho xã hội, vì không gì an ủi cho cha mẹ bằng hiếu thuận của con cái. Hơn thế, chẳng ai muốn mình là gánh nặng hay trách nhiệm cho người khác nên tốt nhất là cần tự chủ bằng cuốn sổ hưu trí cùng tấm thẻ BHYT để niềm vui tuổi già thêm trọn vẹn.

Những ai có cha mẹ đã già hoặc sắp già, hãy tự hỏi: Bố mẹ mình đã có lương hưu chưa? Bố mẹ mình sẽ có lương hưu chứ? Và mỗi người sẽ tự tìm thấy câu trả lời tốt đẹp nhất cho an sinh tuổi già của cha mẹ cũng như cho chính bản thân mình.