Nhiều trường hợp người lao động được nghỉ hưu sớm (Ảnh minh họa: Phạm Nguyễn).

Luật BHXH năm 2024 có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. Điều kiện hưởng lương hưu được quy định tại điều 64 và 65 của luật này.

Điều kiện hưởng lương hưu được áp dụng cho 2 nhóm khác nhau. Thứ nhất là nhóm người lao động tham gia BHXH bắt buộc thuộc đối tượng quy định tại các Điểm d, đ và e Khoản 1 Điều 2 Luật BHXH năm 2024 (Sĩ quan quân đội, quân nhân; sĩ quan công an, công an nhân dân; dân quân thường trực) và nhóm tham gia BHXH bắt buộc thuộc các đối tượng còn lại.

Trường hợp nghỉ hưu sớm không bị trừ mức hưởng lương hưu

Tại Điều 64, Luật BHXH năm 2024 quy định điều kiện hưởng lương hưu chung là khi nghỉ việc có thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 15 năm trở lên và đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại Khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động.

Khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động quy định: "Tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035.

Kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 3 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 4 tháng đối với lao động nữ; sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với lao động nam và 4 tháng đối với lao động nữ".

Tuy nhiên, có những trường hợp được nghỉ hưu sớm 5-10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại Khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động.

Điều kiện nghỉ hưu sớm từ ngày 1/7/2025 (Đồ họa: Tùng Nguyên).

Trường hợp nghỉ hưu sớm bị trừ mức hưởng lương hưu

Tại Điều 65, Luật BHXH năm 2024 quy định đối tượng và điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động. Theo đó, đối tượng áp dụng cũng được chia thành 2 nhóm như Điều 64 và có nhiều trường hợp người lao động được nghỉ hưu sớm 5-10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại Khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động.

Điều kiện nghỉ hưu sớm khi suy giảm khả năng lao động (Đồ họa: Tùng Nguyên).

Tuy nhiên, trong trường hợp người lao động nghỉ hưu sớm theo các quy định tại Điều 65 Luật BHXH năm 2024 thì được hưởng lương hưu với mức thấp hơn so với người đủ điều kiện hưởng lương hưu quy định tại Điều 64.

Mức hưởng lương hưu hằng tháng

Theo quy định tại Điều 66 Luật BHXH năm 2024, mức lương hưu hằng tháng đối với lao động nữ bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng 15 năm đóng BHXH; sau đó, cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.

Đối với lao động nam, mức lương hưu hằng tháng bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng 20 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.

Trường hợp lao động nam có thời gian đóng BHXH từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm, mức lương hưu hằng tháng bằng 40% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 1%.

Tuy nhiên, với người nghỉ hưu sớm do suy giảm khả năng lao động quy định tại Điều 65 thì cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì mức lương hưu hằng tháng sẽ bị giảm 2%.

Trường hợp thời gian nghỉ hưu trước tuổi dưới 6 tháng thì không giảm tỷ lệ phần trăm hưởng lương hưu, từ đủ 6 tháng đến dưới 12 tháng thì giảm 1%.