Như đã hẹn trước, chúng tôi ghé nhà chị Phạm Vũ Loan ở khu phố Điện Biên Phủ, thành phố Tuy Hòa vào chiều muộn. Chị Loan vừa tất tả đón đứa con nhỏ sau giờ tan học. Giục đứa bé thay quần áo, cất cặp sách xong, chị Loan kéo vội chiếc ghế ngồi tiếp chuyện chúng tôi trong dáng vẻ ngại ngùng khi được hỏi về quyết định đóng BHXH tự nguyện cho con gái – Nguyễn Phạm Thiên Châu lúc cháu vừa tròn 15 tuổi. Chị Loan chia sẻ: “Vợ chồng chị có 3 đứa con, bé Châu lớn nhất, đang là học sinh trường THPT Nguyễn Trãi và được mẹ đóng BHXH tự nguyện gần 2 năm nay”.

Cũng theo chị Loan, vợ chồng chị đều đã đóng BHXH bắt buộc và chị hiện đang là Nhân viên thu BHXH, BHYT nên hiểu rất rõ giá trị mà chính sách BHXH tự nguyện mang lại và quyết định đóng sớm cho con gái để sau này cháu hưởng lương hưu với mức cao. Chị Loan tâm niệm: “Mình đóng BHXH tự nguyện cho con làm nền móng khi cháu đi làm sẽ đóng tiếp BHXH bắt buộc ở cơ quan, công ty để sau này có lương hưu an hưởng tuổi già”. Gần đây, chị Loan nghe tin sang tháng 7/2025, BHXH tự nguyện có thêm chế độ thai sản nên rất vui mừng và thấy quyết định đóng BHXH tự nguyện cho con thật sáng suốt. “Đóng BHXH tự nguyện cho con từ sớm giống như cho trước con mình một số vốn – Đó cũng là một cách yêu thương con mà mỗi cha mẹ hiện nay nên làm” - Chị Loan hào hứng chia sẻ thêm.

Còn với anh Huỳnh Ngọc Trân, ở khu phố Phước Hậu 2, Phường 9, thành phố Tuy Hòa, từ hơn 6 năm nay, việc đóng BHXH tự nguyện cho mẹ như một phần trách nhiệm và cũng là cơ hội để anh bày tỏ tấm lòng hiếu thảo với bậc sinh thành của mình. Anh Trân chia sẻ: “Trước giờ, mỗi ngày mẹ mình phải thức dậy từ sáng sớm với gánh hàng gia dụng nhỏ ở chợ nhưng thu nhập chẳng đáng là bao, chỉ đủ tiền sinh hoạt hàng ngày mà không có khoản tích lũy nào cho tuổi già. Tình cờ có dịp tham dự buổi tuyên truyền do BHXH tỉnh tổ chức, mình biết đến chính sách BHXH tự nguyện và từ đó quyết định trích ra một khoản tiền hàng tháng đóng BHXH tự nguyện để về già mẹ có lương hưu”.

Anh Trân cùng mẹ phấn khởi kiểm tra lại thành quả đóng BHXH tự nguyện bấy lâu nay

Nghĩ là làm, từ năm 2018 đến nay, hàng tháng anh Trân bỏ ra khoảng 500 nghìn đồng đóng BHXH tự nguyện cho mẹ. Anh Trân nhẩm tính với mức đóng như trên và theo cách tính hiện nay thì khi nghỉ hưu mẹ anh nhận được khoảng 2 triệu đồng nên cũng đủ tiền chi tiêu sinh hoạt và còn có thêm thẻ BHYT miễn phí để đi viện lúc ốm đau. “Bây giờ mình lo trước, đóng BHXH tự nguyện thì mai mốt mẹ có lương hưu mình đỡ phải lo” – Anh Trân tâm sự. Còn với bà Hòa – Mẹ anh Trân, việc có lương hưu nằm ngoài sức tưởng tượng vì lâu nay bà vẫn nghĩ chỉ cán bộ Nhà nước hoặc người đi làm công ty mới đóng được BHXH và có lương hưu. Bà Hòa cho biết: “Lúc đầu cô cũng sợ khổ con nên cứ chần chừ mãi, nhưng rồi cháu động viên nên cô gật đầu đồng ý. Giờ nghĩ đến cảnh sau này có lương hưu đủ lo cho tuổi già tinh thần phấn chấn lắm!”

Không mong cầu cơ hội được nhận lương hưu như bao người khác, việc đóng BHXH tự nguyện của ông Bùi Ngọc Thành đơn giản chỉ muốn có thêm khoản tiền chăm lo hậu sự nếu lỡ mai này mất đi mà không là gánh nặng cho con cháu. Bởi vậy, đều đặn gần 3 năm nay, cứ đến kỳ nhận tiền trợ cấp tuổi già hàng tháng, ông Bùi Ngọc Thành, 84 tuổi ở khu phố Nguyễn Huệ, thành phố Tuy Hòa trích ra một khoản từ số tiền ít ỏi đó đóng BHXH tự nguyện cho vợ mình - Bà Phan Thị Trà đến nay đã được 2 năm 11 tháng.

Vợ chồng ông Thành, bà Trà tuy lớn tuổi nhưng hiện sống một mình, thu nhập hàng tháng dựa vào số tiền trợ cấp tuổi già của ông cùng hỗ trợ của con cháu. Ông Thành kể: “Vợ chồng tôi già không có thu nhập, tôi mỗi tháng được Nhà nước cho mấy trăm nghìn còn bà thì chưa đủ tuổi nên không có chế độ gì. Lo lắm!”.

Ông Bùi Ngọc Thành ký nhận biên lai đóng tiền BHXH tự nguyện cho vợ

Cũng theo ông Thành, vợ chồng ông bà vì sợ vướng bận con cái nên ông quyết định đóng BHXH tự nguyện cho bà để đủ điều kiện hưởng chế độ tử tuất (theo lời người tư vấn thì khi đủ 60 tháng sẽ có quyền lợi ưu đãi). Lúc trước, ông Thành chọn đóng mức tiền thấp nhất gần 140 nghìn đồng/tháng nhưng nay đã tăng lên 297.000 đồng/tháng. Và cứ như vậy, đều đặn hàng tháng ông Thành gắng tích góp từ khoản tiền trợ cấp ít ỏi để đóng BHXH tự nguyện cho bà với ước nguyện “lỡ sau này bà mất cũng có tiền tử tuất và mai táng phí để lo hậu sự mà không phải phiền bận con cháu”.

Đóng BHXH tự nguyện cho người thân có thể sẽ là một xu hướng, là một lựa chọn đúng đắn chứa đựng bao nỗi niềm thương yêu và cả trách nhiệm của cá nhân mỗi người với người thân của mình và với cộng đồng xã hội.