Động lực để làm việc 

Chị Nguyễn Thị Hà, ở Nghệ An (tạm trú ở phường Trường Thạnh, quận 9, TP.HCM) chia sẻ, từ năm 2008 đến nay, chị vào TP.HCM tìm việc làm, từ bán hàng rong đến rửa chén (bát) cho nhà hàng, dọn nhà… Ai thuê gì làm nấy, thu nhập không cao nhưng cũng phần nào trang trải được cuộc sống.

Trước đây, những lúc ốm đau, chị không dám đi BV, mà chỉ mua thuốc uống cho qua vì sợ tốn kém. Từ năm 2009, chị Hà đã tìm hiểu và tham gia BHXH tự nguyện với mức đóng 1 triệu đồng/tháng. “Trước đây, tôi chưa bao giờ nghĩ đến việc sẽ tham gia BHXH tự nguyện vì số tiền kiếm được cũng chỉ đủ chi phí. Cùng với tham gia BHYT, từ khi tham gia BHXH tự nguyện tôi thấy rất yên tâm mỗi khi ốm đau và đỡ lo hơn vì khi về già sẽ có “chỗ dựa”. Điều đó cũng giúp tôi thấy tự tin hơn trong cuộc sống”- chị Hà chia sẻ. 

Mặc dù tổng thu nhập được hơn 10 triệu đồng/tháng và phải chi phí cho 4 người (2 vợ chồng, 2 con) nhưng từ năm 2013, anh Huỳnh Văn Phong, quê ở Vĩnh Long (tạm trú tại quận 2, TP.HCM) đã quyết định tiết kiệm chi tiêu để trích hơn 1 triệu đồng/tháng tham gia BHXH tự nguyện. Tuy vất vả, nhưng bù lại, anh cũng cảm thấy yên tâm vì khi về già, sẽ không phải phụ thuộc vào con cái. “BHXH tự nguyện cũng là động lực cho mình phấn đấu hơn. Dự định thời gian tới, tôi sẽ nâng mức tham gia BHXH tự nguyện lên gấp đôi (khoảng hơn 2 triệu đồng) để sau này có mức lương hưu cao hơn”- anh Phong cho biết. 

Dù mức đóng BHXH tự nguyện không quá cao nhưng nhiều người còn chần chừ chưa tham gia vì chưa hiểu chế độ của loại hình này. Anh Trần Văn Hoà, ở huyện Mỏ Cày Nam, Bến Tre, cho biết: Tôi đã tìm hiểu và thấy BHXH là chính sách an sinh xã hội ưu việt và rất linh hoạt khi tham gia, mức đóng cũng không cao, chỉ cần mỗi tháng dành dụm khoảng 1 triệu đồng là tham gia BHXH tự nguyện được. Trong khi đó về già vẫn có lương hưu, hạn chế phụ thuộc; đồng thời còn hưởng được chế độ tử tuất và BHYT (khi đang hưởng lương hưu). “Quyền lợi nhiều, nhưng tiếc là hầu hết NLĐ, nhất là ở các khu vực nông thôn như chúng tôi vẫn chưa hiểu kỹ về BHXH tự nguyện”- anh Hoà cho biết. 

Linh hoạt cách tham gia và hỗ trợ tối đa

Theo thống kê của BHXH Việt Nam, sau 7 năm thực hiện chính sách BHXH tự nguyện, đến nay, số người tham gia mới chỉ chiếm khoảng 0,3% số đối tượng thuộc diện tham gia (gần 240.000 người). Luật BHXH năm 2014 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2016 đã sửa đổi, bổ sung một số quy định chưa phù hợp nhằm bảo đảm thực hiện tốt hơn quyền hưởng an sinh xã hội của NLĐ.

Ông Điều Bá Được- Trưởng ban Thực hiện chính sách BHXH (BHXH Việt Nam) cho biết: Để triển khai chính sách BHXH tự nguyện hiệu quả, Nghị định số 134/2015/NĐ-CP đã quy định từ 1/1/2018, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỉ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn, cụ thể: 30% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo; 25% đối với người thuộc hộ cận nghèo; 10% đối với các đối tượng khác. Cũng theo quy định, mức đóng BHXH tự nguyện hằng tháng bằng 22% mức thu nhập tháng do người tham gia BHXH tự nguyện lựa chọn; thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở tại thời điểm đóng. 

Đặc biệt, người tham gia được đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm/lần và được chiết khấu theo lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân tháng do BHXH Việt Nam công bố của năm trước liền kề với năm đóng. Trường hợp người tham gia đã đóng 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng hoặc đóng một lần cho nhiều năm về sau mà trong thời gian đó Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn thì không phải điều chỉnh mức chênh lệch số tiền đã đóng...

Nhận định về chính sách BHXH tự nguyện, ông Bùi Sỹ Lợi- Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng: Với quy định về mức đóng thay đổi, nhiều người sẽ tiếp cận được với chính sách BHXH tự nguyện, đặc biệt là những người có thu nhập thấp. Ai cũng có thể tham gia BHXH tự nguyện. Người dân cần tranh thủ tìm hiểu BHXH tự nguyện, một chính sách nhân văn chắc chắn sẽ ngày càng được mở rộng.

Theo báo Bảo hiểm Xã hội