Theo quy định của Luật BHXH hiện hành, những NLĐ có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% (trên 35 năm đối với lao động nam, trên 30 năm đối với lao động nữ) thì khi nghỉ hưu, ngoài hưởng lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần.

Mức trợ cấp một lần được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng, với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, cứ mỗi năm đóng BHXH thì được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.

Tuy nhiên, mức hưởng trợ cấp một lần khi nghỉ hưu cho mỗi năm đóng BHXH (sau số năm mà NLĐ được tính hưởng theo tỷ lệ 75%) là 0,5 lần mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH đang được đánh giá là chưa phù hợp và không khuyến khích được NLĐ đóng BHXH trong thời gian dài, đặc biệt là người tiếp tục làm việc sau tuổi nghỉ hưu.

Thực tế cũng đã cho thấy, với quy định hiện hành, tại nhiều đơn vị, DN, khi NLĐ đến tuổi nghỉ hưu và có thời gian đóng BHXH đạt tỷ lệ lương hưu tối đa 75%, họ thường lựa chọn chấm dứt hợp đồng để giải quyết hưởng lương hưu. Sau đó, họ mới tiếp tục giao kết tiếp hợp đồng lao động.

Vì vậy, Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) đưa ra hai phương án sửa đổi, bổ sung quy định về trợ cấp một lần khi nghỉ hưu để khuyến khích NLĐ tiếp tục đóng BHXH sau tuổi nghỉ hưu.

Phương án 1: Mức trợ cấp một lần khi nghỉ hưu được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, cứ mỗi năm đóng BHXH thì được tính bằng 0,5 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.

Phương án 2: Mức trợ cấp một lần khi nghỉ hưu được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, cứ mỗi năm đóng BHXH thì được tính bằng 0,5 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.

Đối với trường hợp NLĐ đã đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định mà tiếp tục đóng BHXH thì mỗi năm đóng BHXH sau độ tuổi nghỉ hưu cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% được tính bằng 2 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.

Quy định này không những khuyến khích NLĐ tiếp tục tham gia đóng BHXH sau tuổi nghỉ hưu, mà còn giúp cải thiện mức lương hưu, cũng như gia tăng quyền lợi cho NLĐ, góp phần bảo vệ tốt hơn cho NLĐ trong quá trình làm việc.

Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) lần này, sẽ tập trung vào 5 nhóm chính sách lớn đã được Chính phủ, Quốc hội thông qua, với nhiều nội dung lớn được sửa đổi bổ sung. Đó là: Bổ sung tầng trợ cấp hưu trí xã hội; mở rộng đối tượng tham gia và hưởng chế độ BHXH bắt buộc; bổ sung quyền lợi hưởng các chế độ ốm đau, thai sản; bổ sung chế độ thai sản trong chính sách BHXH tự nguyện; giảm điều kiện số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm; quy định về hưởng BHXH một lần; bổ sung các biện pháp xử lý trốn đóng BHXH nhằm nâng cao tính tuân thủ đảm bảo quyền lợi về BHXH cho NLĐ…

Sau khi tổng hợp ý kiến góp ý của các cơ quan, bộ, ngành, địa phương, DN và Nhân dân, dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) sẽ được hoàn thiện trình Chính phủ cho ý kiến để trình Quốc hội thảo luận lần thứ nhất tại kỳ họp tháng 10/2023.

Châu Anh