Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn nhấn mạnh, công tác dân số thời gian qua luôn nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. “Thành công của Chương trình Dân số Việt Nam trong thời gian qua thể hiện sự cố gắng, nỗ lực của những người làm công tác dân số; cũng như sự nhiệt tình hưởng ứng của toàn xã hội”- Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn cho biết.

Theo thống kê, quy mô dân số Việt Nam hiện khoảng gần 96,5 triệu người (năm 2019). Tốc độ gia tăng dân số đã được khống chế thành công, tỷ lệ tăng dân số 10 năm qua (2009-2019) trong khoảng từ 1,05% đến 1,15%/năm, mức sinh thay thế được duy trì suốt 14 năm qua. Từ năm 2007, nước ta bước vào thời kỳ dân số vàng, cơ cấu dân số chuyển dịch tích cực, dân số trong độ tuổi lao động tăng mạnh (chiếm 68%). Chất lượng dân số được cải thiện về nhiều mặt, tuổi thọ trung bình tăng nhanh (đạt 73,6 tuổi năm 2019)- cao hơn nhiều nước có cùng mức thu nhập bình quân đầu người.

Đi kèm với đó, tình trạng suy dinh dưỡng, tử vong bà mẹ, trẻ em đều giảm mạnh. Tầm vóc, thể lực người Việt Nam có bước cải thiện. Dân số đã có sự phân bố hợp lý hơn, gắn với các quá trình đô thị hoá, công nghiệp hóa và yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của các địa phương và đất nước.

Mặc dù đạt được nhiều thành tựu quan trọng, đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của đất nước; song công tác dân số vẫn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Từ việc chỉ tập trung giải quyết vấn đề KHHGĐ để ổn định quy mô dân số, nay công tác dân số phải đẩy mạnh việc giải quyết toàn diện các vấn đề, cả về quy mô, cơ cấu, phân bố, nhất là nâng cao chất lượng dân số và phải đặt trong mối quan hệ tác động qua lại với phát triển kinh tế-xã hội và bảo vệ Tổ quốc.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đang phải đối mặt với những thách thức mới đến từ chênh lệch mức sinh đáng kể giữa các vùng, miền, địa phương; mất cân bằng giới tính khi sinh; lợi thế của dân số vàng chưa thực sự được khai thác và phát huy hiệu quả; tốc độ già hóa dân số nhanh; chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực còn nhiều hạn chế; công tác truyền thông, giáo dục, vận động về dân số ở một số khu vực, nhóm đối tượng hiệu quả chưa cao, vai trò nhà trường vẫn còn hạn chế; một số cơ chế, chính sách về dân số chậm đổi mới, chưa nhiều chính sách tác động đến các lĩnh vực khác như kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, nâng cao chất lượng dân số, tận dụng lợi thế cơ cấu dân số vàng và thích ứng với già hóa dân số.

Ngoài ra, tổ chức bộ máy thiếu ổn định, chế độ đãi ngộ còn thấp. Các nội dung về dân số trong chính sách phát triển kinh tế-xã hội còn chưa được chú trọng đúng mức. Các yếu tố dân số chưa được lồng ghép một cách hệ thống trong hoạch định, thực thi các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án phát triển kinh tế-xã hội. Nguồn lực đầu tư cho công tác dân số còn thấp, chưa tương xứng với yêu cầu đặt ra.

“Bộ Y tế đề nghị các cấp ủy Đảng, chính quyền tăng cường sự quan tâm, chỉ đạo, nhất là về công tác cán bộ, duy trì ổn định tổ chức bộ máy, ưu tiên đầu tư hỗ trợ nguồn lực kịp thời để công tác dân số triển khai đạt mục tiêu các nội dung mới. Đề nghị các ban, ngành, đoàn thể tăng cường phối hợp, chia sẻ và đồng hành cùng ngành dân số trong triển khai thực hiện thắng lợi các mục tiêu mà Nghị quyết 21 của Ban Chấp hành Trung ương đã đề ra”- Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn nhấn mạnh.

Ngày 26/11/2010, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2161/QĐ-TTg về việc lấy tháng 12 hàng năm là Tháng hành động quốc gia về dân số. Kể từ đó, hàng năm, ngành dân số đều tổ chức các hoạt động hưởng ứng Tháng hành động quốc gia về dân số và Ngày Dân số Việt Nam 26/12. Năm nay, Tháng hành động quốc gia về dân số được triển khai với chủ đề “Nâng cao chất lượng dân số để góp phần phát triển đất nước nhanh và bền vững”.