Từ năm 2022, một vài chính sách về bảo hiểm xã hội (BHXH) sẽ thay đổi, trong đó có chế độ BHXH cho lao động nam, chế độ của lao động nước ngoài, tăng mức đóng BHXH tự nguyện.

Thay đổi số năm đóng BHXH để hưởng lương hưu của lao động nam

Luật BHXH 2014 quy định, từ 2022, số năm đóng BHXH để hưởng lương hưu của lao động nam có sự điều chỉnh, muốn hưởng mức tối thiểu 45% phải đóng đủ 20 năm BHXH trở lên, thay vì 19 năm như hiện nay. Nếu muốn hưởng tỷ lệ tối đa 75%, lao động nam đóng đủ BHXH từ 35 năm, tăng thêm 1 năm so với năm 2021 ((năm 2021 chỉ cần đóng từ đủ 34 năm trở lên).

Như vậy, với cùng mức đóng BHXH là 20 năm thì lao động nam nghỉ hưu năm 2021 được tính tỷ lệ hưởng lương hưu là 47%, trong khi nghỉ hưu năm 2022 lao động nam chỉ được tính hưởng 45%.

Từ 2022, số năm đóng BHXH để hưởng lương hưu của lao động nam có sự điều chỉnh (Ảnh minh họa)

Quy định này không áp dụng với lao động nữ. Người đóng đủ 15 năm BHXH hưởng mức lương hưu tối thiểu 45% và tối đa 75% với lao động nữ đóng đủ 30 năm. Mức hưởng tăng thêm 2% cho một năm đóng, ngược lại nghỉ hưu sớm trước tuổi bị trừ 2% mức hưởng, áp dụng với cả lao động nam lẫn nữ.

Lao động nước ngoài được rút BHXH một lần

Theo khoản 2 Điều 17 Nghị định 143/2018/NĐ-CP, chế độ BHXH 1 lần của người lao động nước ngoài sẽ được áp dụng từ ngày 1/1/2022.

Trong khi đó, căn cứ khoản 6 Điều 9 Nghị định 143/2018/NĐ-CP, người lao động nước ngoài tham gia BHXH sẽ được lấy BHXH 1 lần khi có yêu cầu nếu thuộc một trong các trường hợp sau:

- Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH.

- Đang mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng như: Ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.

- Đủ điều kiện hưởng lương hưu nhưng không tiếp tục cư trú tại Việt Nam.

- Bị chấm dứt hợp đồng lao động hoặc giấy phép lao động, chứng chỉ hành nghề, giấy phép hành nghề hết hiệu lực mà không được gia hạn.

Như vậy, nếu sau khi chấm dứt hợp đồng lao động mà có nhu cầu rút BHXH 1 lần, người lao động nước ngoài có thể làm hồ sơ đề nghị hưởng theo quy định.

Trong vòng 10 ngày tính đến thời điểm chấm dứt hợp đồng, giấy phép lao động, chứng chỉ hành nghề, giấy phép hành nghề hết hiệu lực mà người đó không tiếp tục làm việc hoặc gia hạn giấy phép thì có thể nộp hồ sơ để hưởng. Tối đa 5 ngày kể từ lúc nhận hồ sơ, cơ quan BHXH giải quyết thủ tục và chi trả tiền, nếu không giải quyết thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do cho người lao động biết.

Tăng mức đóng BHXH tự nguyện

Từ ngày 1/1/2022, mức đóng BHXH tự nguyện sẽ thay đổi (Ảnh minh họa)

Theo quy định hiện hành, mức đóng BHXH tự nguyện bằng 22% mức thu nhập do người lao động lựa chọn, thấp nhất bằng chuẩn nghèo khu vực nông thôn từng giai đoạn và cao nhất bằng 20 lần tháng lương cơ sở.

Tuy nhiên, từ ngày 1/1/2022, mức đóng BHXH tự nguyện sẽ thay đổi căn cứ vào Nghị quyết 07/2021 của Chính phủ quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025. Mức chuẩn nghèo từ đầu năm 2022 áp dụng với khu vực nông thôn là 1.500.000 đồng/tháng, thay vì 700.000 đồng như hiện tại. Do đó, mức đóng BHXH tự nguyện thấp nhất là 330.000 đồng mỗi tháng.

Cùng với đó, số tiền hỗ trợ hàng tháng của Nhà nước với người đóng BHXH tự nguyện cũng sẽ tăng lên, cụ thể, với người thuộc hộ nghèo là 99.000 đồng; người thuộc hộ cận nghèo là 82.500 đồng, và người thuộc nhóm khác là 33.000 đồng.

Điều chỉnh mức đóng BHXH của doanh nghiệp và người lao động

Năm 2021, Chính phủ ban hành hàng loạt các chính sách hỗ trợ nhằm giúp đỡ người dân và doanh nghiệp chịu ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, trong đó có thể kể đến Nghị quyết 68, được sửa đổi bởi Nghị quyết 126 và Nghị quyết 116.

Căn cứ Quyết định 595/QĐ-BHXH năm 2017, Nghị định số 58/2020/NĐ-CP, Nghị định 143/2018/NĐ-CP, Nghị quyết 68/NQ-CP, Nghị quyết 116/NQ-CP, mức đóng BHXH sẽ liên tục có sự thay đổi trong năm 2022. Cụ thể:

Mức đóng BHXH của người lao động Việt Nam và doanh nghiệp sử dụng lao động Việt Nam (Nguồn: NLĐ)

Mức đóng BHXH của người lao động nước ngoài và doanh nghiệp sử dụng lao động nước ngoài (Nguồn: NLĐ)

Tăng 7,4% lương hưu, trợ cấp BHXH

Khoản 1 Điều 2 Nghị định 108/2021/NĐ-CP quy định: từ ngày 1/1/2022, điều chỉnh tăng thêm 7,4% trên mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hàng tháng của tháng 12 năm 2021 đối với các đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 1 nghị định này.

Theo đó, những ai đang nhận lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp hàng tháng trước ngày 01/01/2022 sẽ được tăng 7,4% mức hưởng so tháng 12/2021.

Ngoài ra, sau khi tăng 7,4% mà mức hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp hàng tháng của người nghỉ hưu trước năm 1995 vẫn thấp hơn 2,5 triệu đồng thì họ còn được tăng thêm với mức như sau:

- Tăng thêm 200.000 đồng/tháng đối với những người có mức lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp hàng tháng từ 2.3 triệu đồng/người/tháng trở xuống;

- Tăng lên bằng 2,5 triệu đồng/người/tháng với người có mức hưởng từ 2,3 triệu đồng đến dưới 2,5 triệu đồng/người/tháng.